پرداختن به شخصیت های تاریخی صدر اسلام در گفتمان فکری دکتر علی شریعتی جایگاهی ویژه دارد. او گاهی شخصیتی مانند ابوذر را از محاق فراموشی برمی کشد و گاهی چنانکه در این کتاب، به تبیینی تازه از شخصیتی آشنا دست می زند. در حالی که ویژگی نگاه کلاسیک دین داران ما به امام علی، تکیه بر جنبه های اسطوره ای و قدسی ایشان بوده است، در حوزۀ فارسی زبانان، این نخستین بار بود که کسی بر جنبه های انسانی و واقعی امام تکیه کرد. دکتر تلاش دارد برجستگی علی را در متن واقعیت های تاریخی نشان بدهد. این مجموعه تلفیقی از سخنرانی ها و کنفرانس های تحریریافتۀ او در حسینیۀ ارشاد است که بعد از آن، بارها به تفاریق چاپ و منتشر شده است. البته تبیین تازه و جامعه شناسانه ای با عنوان «امت و امامت» نیز از مباحث مرتبط با موضوع اصلی کتاب است و در بخش پایانی این مجموعه آمده است.
کتاب علی