کتاب فردوسی و هنر سینما

در طول تاریخ، کشور ایران همواره یکی از مراکز رواج شهر و هنر بوده و ادیبان و شاعران بی‌شماری در خاک آن زاده شده‌اند. در این میان، اسامی برخی از این هنرورزان شهرتی بی‌اندازه پیدا کرده و آوازه‌ی آنان تا دوردست‌ها پیچیده است. نام‌های بزرگی چون رودکی، سعدی، حافظ، خیام، انوری، خاقانی، فرخی و بسیاری دیگر، نه‌نتها در داخل مرز‌های ایران، بلکه در خارج از آن‌ها نیز بسیار محبوب است. یکی از این شاعران والامقام که نامش در تاریخ ادبیات این سرزمین نقش بسته است، ابوالقاسم فردوسی توسی یا به اختصار فردوسی است. این شاعر بزرگ، در قرن‌پنج چشم به جهان گشود و در همان سده، دست به سرودن یکی از زیباترین و شناخته‌شده‌ترین حماسه‌های تاریخ ادبیات جهان، یعنی شاهنامه زد. این نکته که این کتاب و نوآوری‌های آن تاثیر غیر‌قابل انکاری بر اشعار شاعران پس از خود، چه شاعران قالب‌های کهن مانند فرخی یزدی و چه شاعران شعر‌نو و نیمایی مانند اخوان ثالث بر کسی پوشیده نیست، اما توانایی نفوذ و اثر‌گذاری این شاهکار بشری، تنها به حوزه‌ی شعر و ادبیات خلاصه نمی‌شود و می‌توان آثار آن را در زمینه‌های هنری گوناگونی مشاهده کرد.
بسیارند نقاشان و نگارگرانی که از داستان‌های متنوع شاهنامه، مانند «رستم و سهراب» یا «بیژن و منیژه»، به‌عنوان موضوع افرینش مخلوقات هنری خود قرار داده‌اند. امروزه تصنیف‌های فراوانی با الهام از این قصه‌ها و اشعار ساخته و پرداخته شده‌اند. حتی بسیاری از نویسندگان در حوزه‌ی ادبیات داستانی و نمایشی، مانند بهرام بیضایی، چه در زبان و فرم کارشان و چه در محتوای آن، تحت‌تأثیر مستقیم و بعضا غیر‌مستقیم این اثر بزرگ بوده‌اند. اما این تأثیرات به اینجا ختم نمی‌شود و علاوه‌بر آن‌ها، می‌توان مشاهده کرد که امکان ایجاد ارتباط و تأثیر‌گذاری میان این اثر و هنری که نسبت به همتایان هنوز جوان و نوظهور محسوب می‌شود، یعنی سینما نیز وجود دارد.
کتاب «فردوسی و هنر سینما»، به نویسندگی سید‌محسن هاشمی، بر بررسی این ارتباط و قابلیت‌های سینمایی شاهنامه فردوسی می‌پردازد. در این کتاب، توجه فردوسی به اصل روایت به‌عنوان یکی از مبادی بنیادین سینما، صحنه‌پردازی در آثار سینمایی، عناصر بصری مانند نور و رنگ و حرکت و عناصر صوتی همچون دیالوگ و موسیقی، عینیت‌مداری در به‌کارگیری تصاویر و شخصیت‌پردازی نقش‌ها بر پایه‌ی یک قیاس و گفت‌و‌گوی متقابل میان شاهنامه و هنر سینما متمرکز است. مطالعه‌ی این کتاب، چه برای علاقه‌مندان به هنر سینما و چه هواداران شاهنامه و فردوسی، بسیار پر فایده و همچنین بسیار جذاب و لذت‌بخش خواهد بود.