کتاب تاریخ و ساختار زبان

"تاریخ و ساختار زبان"، نوشته‌ی دبلیو. ترنس گوردون و همراه با تصویرگری زنده‌ی سوزان ویلمارت، دروازه‌ای دلپذیر و دقیق به دنیای پیچیده‌ی زبان انسانی است. هدف اصلی کتاب - ساده‌سازی مفاهیم پیچیده‌ی زبان‌شناسی برای خوانندگان عمومی - با استفاده از تعاریف روشن، لحنی بازیگوشانه و فضایی صمیمی و غیررسمی محقق شده است. کتاب در قالب «درس‌هایی» کوتاه و قابل‌فهم تنظیم شده و با پرسشی ساده اما عمیق آغاز می‌شود: زبان چیست؟ گوردون با نثری صمیمی، زبان‌شناسی را به‌سان راهنمایی برای شناخت سازوکار زبان معرفی می‌کند؛ زبانی که باید نه فقط تحسین، بلکه بررسی و فهمیده شود. مطالب کتاب به‌نرمی و با روندی طبیعی، از آواشناسی و صرف‌شناسی آغاز می‌شوند و تا نحو، معناشناسی و حتی لایه‌های فلسفی معنا پیش می‌روند. در مسیر، مثال‌های جذاب - مثل افسانه معروف درباره اسکیموها و "صدها واژه برای برف" - به‌خوبی پل میان فرهنگ عامه و دقت علمی را می‌سازند. یکی از نقاط قوت کتاب، دامنه‌ی موضوعی گسترده‌ی آن است: از اکتساب زبان گرفته تا زبان‌های باستانی، از سیستم‌های لحن و سوت در جوامع خاص تا ساختارگرایی و معناشناسی خویشاوندی. هر موضوع به‌شیوه‌ای موجز اما گویا ارائه شده که هم عمق دانایی نویسنده و هم توانایی آموزشی او را نشان می‌دهد. در سراسر کتاب، گوردون زبان را به‌مثابه ابزاری معرفی می‌کند که به‌دست انسان طراحی شده و توسط شناخت، فرهنگ و خلاقیت شکل گرفته است. این تصویر استعاری از همان صفحات آغازین طرح می‌شود و در ادامه، به ستون فکری درس‌ها بدل می‌گردد. لحن کتاب سرشار از شوخ‌طبعی و حس بازی است. مفاهیم از طریق حکایت‌ها، لطیفه‌های زبانی یا معماهای نحوی ساده‌سازی می‌شوند. این سبک باعث می‌شود حتی مفاهیم انتزاعی برای خواننده ملموس و به‌یادماندنی شوند. چنین رویکردی نه‌تنها کنجکاوی را برمی‌انگیزد، بلکه ترس احتمالی خواننده تازه‌کار را نیز می‌زداید. نثر گوردون صمیمی، غیرتخصصی و همچون گفت‌وگو با استادی مهربان و باحوصله است. تصاویر ویلمارت، با رنگ و فرم‌های شاد و چشم‌نواز، نقش مهمی در ساده‌سازی مفاهیم دارند. از طنز تصویری گرفته تا نمودارهای کاربردی، همه به فهم بهتر مطالب کمک می‌کنند و روح «برای مبتدیان» را زنده نگه می‌دارند.
"تاریخ و ساختار زبان" نمی‌خواهد به همه‌ی سوال‌ها پاسخ دهد؛ بلکه شما را به نوعی نگاه تازه دعوت می‌کند: اینکه زبان را می‌توان، و باید، با حس بازی، اعتماد و کنجکاوی بررسی کرد. قدرت کتاب در سادگی آگاهانه، در برانگیختن پرسش‌ها به‌جای ارائه‌ی پاسخ‌های قطعی، و در دسترس بودن بدون ساده‌انگاری نهفته است. برای کسی که می‌خواهد برای نخستین‌بار وارد دنیای زبان‌شناسی شود - یا پس از مدت‌ها به آن بازگردد - این کتاب نقطه‌ی شروعی محکم و الهام‌بخش است. خواننده در پایان، نه‌تنها واژگان پایه و درکی عملی از سازوکار زبان خواهد داشت، بلکه انگیزه‌ای تازه برای پرسیدن سوال‌هایی بنیادین درباره‌ی ذات ارتباط انسانی نیز پیدا خواهد کرد. به بیان ساده، گوردون و ویلمارت کتابی نوشته‌اند که بیشتر شبیه دعوتی شخصی برای کنکاش در قدرتمندترین ابزار بشر است تا صرفا یک کتاب درسی.