کتاب سی شعر: خیام

«در دوازده‌سالگی در نیشابور به مدرسه‌ای شبانه‌روزی می‌رفتم که دیواربه‌دیوار باغ آرامگاه خیام بود. از پنجره‌ی کلاس ما بخشی از باغ پیدا بود و صدای شرشر آب که از منبع آبی در باغ آرامگاه خیام پایین می‌ریخت و لا‌به‌لای گل‌وگیاه آن باغ جاری می‌شد، موسیقی متن کلاس بود. هر معلمی که سر کلاس می‌آمد، با انگشت اشاره بیرون پنجره را نشانمان می‌داد و از اهمیت خیام می‌گفت».
این تکه‌ای است از کتاب «سی شعر خیام»؛ این کتاب یکی از کتاب‌های مجموعۀ «سی شعر» است که انتشارات شهر قلم آن را به چاپ رسانده است. کتاب‌های این مجموعه برای آشنایی بچه‌ها با زندگی و جهان شعرای کلاسیک و نو تألیف شده‌اند. ویژگی این مجموعه در این است که نویسنده سعی می‌کند با نگاهی شخصی و خودمانی، همان‌طور که خودش آن شاعر را شناخته است، از زندگی و شعرهای شاعر بگوید. مخاطب نوجوان کتاب با خواندن هر جلد از این مجموعه می‌تواند به شناخت نسبی از زندگی و شعرهای آن شاعر معروف، که کتاب سعی در شناساندن آن دارد، دست یابد.
«سی شعر نیما یوشیج»، «سی شعر مولانا»، «سی شعر اخوان»، «سی شعر سعدی»، «سی شعر فروغ»، «سی شعر فردوسی» و «سی شعر خیام» کتاب‌های این مجموعه هستند که تاکنون به چاپ رسیده‌اند.
«سی شعر خیام» همان‌طور که از نام کتاب پیداست به زندگی و حال‌وهوای شعرهای خیام پرداخته است. خیام شاعر رباعی‌سرا، منجم و فیلسوف معروف ایرانی سدۀ پنجم هجری قمری در نیشابور به دنیا آمد. او در میان‌سالی حکمت، فلسفه، فقه، حدیث و ریاضی را نزد اساتید فن یاد گرفت. برخی معتقدند که خیام فلسفه را خودش مستقیم از زبان یونانی یاد گرفته است. شاید کمتر کسی بداند که خیام مدتی به‌عنوان ستاره‌شناس در دربار سلجوقیان خدمت کرد. او علاوه‌بر فلسفه و ستاره‌شناسی، در ریاضی هم متبحر بود و در یکی از مهم‌ترین آثارش که رساله‌ای بود مربوط به علوم ریاضیات، از خطوط موازی گفته و دربارۀ نظریۀ نسبت‌ها بحث کرده است. حتی در طب هم دستی بر آتش داشت؛ می‌گویند یکی از درباریان را که به بیماری آبله دچار شده بود، توانست درمان کند. پس بی‌دلیل نیست که امروزه او را به نام حکیم عمر خیام می‌شناسند.
در شعرهای خیام دو مضمون برجسته به چشم می‌خورد: «هر چه بادا باد» و «دم را دریابیم». پیرامون این دو مضمون خیلی‌ها رباعیات خیام را بارها‌وبارها تفسیر کرده‌اند و درباره‌اش نوشته‌اند و از حکمت و دید و جهان خیام گفته‌اند.
علی‌اصغر سیدآبادی در کتاب «سی شعر خیام»‌، سعی داشته با زبانی صمیمانه به زندگی خیام و نحوۀ آشنایی خودش با این شاعر بپردازد. همچنین سی رباعی نیز به انتخاب و سلیقه خودش از رباعیات خیام برگزیده است و معنی کلمه‌‌هایی را که ممکن است برای مخاطب نوجوان سخت باشد، به همراه این شعر‌ها آورده است.
مخاطب نوجوان با خواندن «سی شعر خیام» تا حدودی به احوال و زندگی و شعر‌های خیام پی می‌برد و اگر علا‌مند باشد می‌تواند کتاب‌های پژوهشی جدی‌تر و سنگین‌تری را در این زمینه بخواند و به جهان شعری این شاعر بزرگ به شکلی عمیق‌تر وارد شود.