دورة فترت، دوره‌ای است که از یک سو دنبالة دورة ساسانی و ادامة سنت‌های فرهنگی و ادبی آن و از سوی دیگر دوره‌ای است که در آن فرهنگ و ادب جدید ایران، که همان ادبیات فارسی اسلامی است، پی‌ریزی می‌شود. از طرفی نیز دورة نفوذ و تاثیر فرهنگ و ادب ایران در زبان و ادبیات عربی است که در این زمان در حال تکوین و توسعه بود. کتاب‌هایی که در دورة فترت، به زبان عربی ترجمه گردید منحصر به یک یا دو رشته نبود، اما نگارنده در کتاب حاضر فقط به ذکر چند اثر از آن دسته از کتاب‌ها و نوشته‌هایی می‌پردازد که در رشتة حکمت عملی و اخلاق از آثار ایرانی به عربی ترجمه شده است. مراد از ادب و حکمت در کتب قدیم، همان چیزهایی است که ما امروزه از آنها با عنوان اخلاق و تربیت و تهذیب نفس یاد می‌کنیم. نگارنده در کتاب، نخست کلیاتی را دربارة انتقال آثار ساسانی به دوران اسلامی و شرح مختصری دربارة ادب و اخلاق در ایران ساسانی مطرح کرده است. آنگاه به اجمال دربارة ترجمة آثار اخلاقی ایران به زبان عربی و سیر آن در فرهنگ اسلامی سخن گفته و چند کتاب یا رساله از ترجمه‌های عربی آن آثار را معرفی کرده است. برای این که نمونه‌هایی از نوشته‌های اخلاقی آن دوران نیز در دست باشد، گزیده‌ای از کتاب‌های معرفی شده را به فارسی برگردانده و در کتاب گنجانده است.
کتاب ادب و اخلاق در ایران پیش از اسلام
توس
محمد محمدی ملایری
