در روزگاران باستان در بخش جنوب عرازز امروز، گروهی از مردم در دل صحرا بوستانی ساختند که قرن‌ها بعد، این ناحیه کوچک کشاورزی سومر نام گرفت. امروزه پژوهشگران این ناحیه میان دجله و فرات را بین‌النهرین می‌نامند. این فرهنگ یکی از چهار تمدن بزرگ روزگاران باستان بوده است. سه فرهنگ دیگر هم در کنار رودخانه‌ها پدید آمده‌اند: مصر در کنار نیل، هند در کنار رودهای سند و گنگ و چین در کنار رودهای وی و هوانگهو. این چهار فرهنگ ویژگی‌های مشترک بسیاری داشته‌اند ولی مستقل از یکدیگر پدید آمده‌اند. تا سده بیستم میلادی باستان‌شناسان کشف کردند که بین‌النهرین نخستین این تمدن‌ها و آن بوستان «گاهواره تمدن» بود. خاور نزدیک باستان را امروزه خاور میانه می‌نامند. از آن‌جا که مردم شهرها را در امتداد کرانه‌های دجله و فرات ساخته بودند، بنابراین وضعیت پست و بلند زمین منطقه، در طول هزاران سال تغییر چندانی نداشته است. این سرزمین که از شرزز با کوههای زاگرس، از شمال با کوههای توروس، از غرب با دریای مدیترانه و از جنوب با صحرای عربستان محصور است، قوس هلالی شکلی است که دره‌های رودخانه‌ای را تا شمال دنبال و سپس قطع می‌کند و تا جنوب سواحل مدیترانه پیش می‌رود.
کتاب خاور نزدیک باستان
ققنوس