کتاب نقد ادبی با رویکرد شناختی (2)

کتاب "نقد ادبی با رویکرد شناختی (2)" نوشته "لیلا صادقی" است که توسط نشر "لوگوس" منتشر شده است. این کتاب تالیفی مهم در حوزه نقد ادبی و تئوری های مربوط به آن است که با رویکردی مشخص مدون شده است.

خوانش و تفسیر متون ادبی به درک بهتر متن منجر می‌شوند و انسان از خلال تفسیر امکان مواجهه با پیچیدگی‌های زندگی را درون متن پیدا می‌کند. این تفسیر به خودآگاهی و وسعت دید مخاطب می‌انجامد؛ درنتیجه، پیوند لاینفک ادبیات و انسان را نمایان می‌کند. درواقع، تفسیر ادبیات یک کنش اجتماعی قلمداد می‌شود که باعث می‌شود دانش، تمرکز، تجربه و شناخت‌ مخاطب گسترش پیدا کند. درنتیجه، نقد ادبی را می‌توان قلمرویی از دانش معرفی کرد که به‌واسطه‌‌ی آن معیارهایی در اثر ادبی مورد سنجش قرار می‌گیرند که با سرشت انسان در ارتباط هستند.
در این جلد تلاش شده است براساس عوامل متفاوتی که بر محدود کردن مفهوم‌سازی انسان تأثیر می‌گذارند، ابزارهایی برای نقد ادبی ارائه شود و از خلال آنها به بررسی آثار ادبی مختلفی چون اشعار فروغ فرخزاد، احمد شاملو، یدالله رویایی، رضا براهنی، صادق هدایت، نیما یوشیج، سیمین دانشور، بیژن نجدی، ابراهیم گلستان و بسیاری از دیگر متون پرداخته شود. این ابزارهای شناختی که ریشه در ساختار مغز انسان و تعامل او با محیط دارند، در نقد ادبی نیز می‌توانند استفاده شوند و نقدی با محوریت زیست انسان ارائه داده، به تحلیل و ارزیابی متن در حوزه‌های متفاوت از جمله بررسی جهان متن و فضای ذهنی شخصیت‌ها، شمایل‌گونگی یا ناشمایل‌گونگی میان صورت و معنا، تمایز جریان‌های شعری براساس طرح‌واره‌ها، تفاوت بینامتنیت با سرقت ادبی و غیره بپردازند. درواقع، این عوامل خود منجر به شکل‌گیری مفاهیم ابتدایی و همگانی در زبان انسان می‌شوند و به‌مثابه ابزاری در نقد ادبی استفاده می‌شوند که عبارتند از: بدن‌مندی، محیط، تجربه، مقوله‌بندی و دریافت. در این میان، از آنجایی که مبحث اصول دریافت به مجال بیشتری نسبت به دیگر مباحث نیاز دارد، به صورت مجزا در جلد سوم به آنها پرداخته خواهد شد.