کتاب هفت شهر شعر(دو جلدی)

این کتاب به شیوۀ گفتگویی دوستانه و از طریق همنشینی طولانی با عبدالعلی دستغیب تهیه شده است که در نوع خود برآورندۀ نیازهای اطلاعاتی ادبی و هنری در زمینۀ شعر و ادب فارسی و کارنامۀ‌ ادبی هنری شاعر است و سامان کلام به گونه‌ای است که گروه‌های گوناگون اجتماعی از علاقه‌مندان معمولی به شعر و ادبیات تا بالاترین مقاطع تحصیلی دانشگاهی می‌توانند از آن استفاده کنند. آنگونه که مولف در مقدمۀ خود آورده، انگیزۀ فراهم آمدن این اثر، جلساتی بود که در منزل عبدالعلی دستغیب برگزار می‌شد و با علاقه و دانشی که وی در این زمینه داشت، در روشن کردن نکات بغرنج مربوط به شعر و ادبیات و جنبه‌های پوئتیک متن، تلاشی ثمربخش می‌کرد.

نویسنده در پیش‌گفتار کتاب دربارۀ نام‌گذاری کتاب گفته است: «کتاب را «هفت شهر شعر» نام نهاده‌ایم؛ هفت ستاره در آسمان پهناور و بی‌انتهای شب که ما مجازا آن را برای نگاهی نقادانه بر آثار هفت شاعر ملی زبان فارسی برگزیده‌ایم! فردوسی و خیام، نظامی و مولوی، سعدی و حافظ و هفتمین گزینۀ ما در این مجموعه، عبید زاکانی رند هجاگوی طنزپرداز است و دلیل گزینش وی، سرزدن به ژانر هنری و دشوار طنز بوده، همراه با شناساندن علمی و ادبی این شیوۀ دیروزی و امروزی سخن که همواره یکی از دست‌مایه‌های هنری ادبی بعضی از شاعران و نویسندگان در ایران و جهان است».

فصل اول جلد اول کتاب، موشکافی‌ها و تحلیل‌هایی است از ادبیات و شعر به طور کلی که دربارۀ علل و عوامل دلبستگی ایرانیان به شعر گفتگوهای نقادانه و جدید صورت گرفته است. فصل دوم نگاهی است نقادانه و مدرن بر کارنامۀ ادبی هنری هفت شاعر کلاسیک زبان فارسی؛ شاعرانی که از دیرباز نزد مردم عزیز و گرامی بوده‌اند و به‌حق می‌توان آنان را شاعر ملی نام نهاد.

بخش نخست از جلد دوم کتاب، کندوکاوی است دربارۀ علل و عوامل روی‌آوری جامعۀ ایرانی به پدیده‌ای به نام تجدد یا مدرنیته که در سال‌های پایانی دوران قاجار با انقلاب مشروطه شتاب یافت و تأثیرات انقلاب مشروطه در همۀ ارکان اجتماع آن روز خود را نشان داد و طبعا شعر و ادبیات نیز تأثیرات عمیق و زیروروکننده‌ای از این تحول عظیم اجتماعی دریافت کرد. سپس در بخش دوم به سبک جلد اول، نگاهی نقادانه به کارنامۀ ادبی هنر هفت شاعر معاصر افکنده شده است.

سراسر کتاب به شیوۀ گفت‌وشنود شکل گرفته است؛ به این معنا که استاد در پاسخ به پرسش‌های مطرح‌شده، مطالبی را پاسخ داده و در میانۀ گفتگو، پرسش‌ها و بحث‌های تازه‌ای به میان آمده و رشتۀ سخن همچنان ادامه یافته است.

فهرست مطالب کتاب (جلد اول):

* پیش‌گفتار * فصل اول: کلیات شعر و ایرانیان

* فصل دوم: شاعران: فردوسی/ خیام/ نظامی / مولوی / سعدی / حافظ / عبید زاکانی

فهرست مطالب کتاب (جلد دوم):

* پیش‌گفتار * فصل اول: تجدد

* فصل دوم: شاعران: نیما یوشیج / احمد شاملو / اخوان ثالث (م. امید) / سهراب سپهری / فروغ فرخزاد/ نادر نادرپور / نصرت رحمانی