کتاب اقتصاد سیاسی ایران

اقتصاد و الگوهای اقتصادی کتاب خواندنی است اما گزارشِ تاریخِ سیاسی آن پر از غرض ورزی و یکسونگری لجوجانه و در تعبیر شاید منصفانه‌تر یک گزارش حزبی است. جا به جا با به کاربردن صفت‌های ارزشی و توهین آمیز از توصیف عینی عدول می‌کند. فاکت‌ها یا داده‌های تاریخی او گزینش شده است : گزینش حزبی است! این داده‌ها تماماً بر اساس تفسیر مخالفان محمد رضا شاه(که خود یکی از آنهاست) ارائه شده است. ابتدا در مفروضاتِ کتاب نظام سلطنت را در طول تاریخ به استبداد تعبیر می‌کند و چون استبدا مردود است هر آنچه نیز از آن صادر شده و یا می‌شود و یا خواهد شد نیز مردود است!

این کتاب بیشتر به یک بیانیه سیاسی شبیه است.الگوی بسیار علمی ایشان همان الگوی روشنایی و تاریکی است! اهورایی‌ها مرحوم مصدق و یاران ایشان (رحمه الله علیهم) و اهریمن‌ها هم شاه و پیروان ایشان (لعنه الله علیم اجمعین). در این تحقیق سراسر علمی ، این روشنان و تاریکان مفروض اند. مردم آنجا که با مصدقی‌ها مخالفت می‌کنند اوباش و محترمانه‌تر ساده لوح ، بی طبقه و فراموشکار و موافقان همه ماشاءالله روشنفکر و آگاه ...

🔴 درباره کتاب "اقتصاد سیاسی ایران" نوشته دکتر همایون کاتوزیان 📝 اشکان نعمت زاده ♦️ این کتاب براساس نظریه استبداد ایرانی متاثر از جامعه خشک و پراکنده تدوین شده است.از نظر نویسنده الگوی استبداد ایرانی چهارده مؤلفه دارد: فئودالیسم شکل نگرفت زیرا زمین‌داری امتیاز بود و نه حق؛ امتیازی که سلطان/دولت (حاکمیت) به طبقه ای خاص اعطاء می‌کرد و در مقابل، آن طبقه عملآ کارگزار سلطان/دولت می‌شد. بهمین دلیل طبقه‌ی زمین‌دار هیچگاه قدرت نگرفت. سلطان/دولت نماینده‌ی هیچ طبقه‌ای نبود، طبقات متکی به سلطان/دولت(حاکمیت) بودند، سلطان/دولت فوق طبقات بود و نه در راس آن، مشروعیت ناشی از قدرت بود و نه رای ملت، قانون رای سلطان/دولت بود نه چارچوبی برای مقیدکردن و مسئولیت پذیر کردن آن، همه‌ی حقوق و در نتیجه همه وظایف در اختیار سلطان/دولت بود، ضعف حق حاکمیت مانع انباشت سرمایه در ایران شد، تحرک طبقات زیاد بود، جامعه پیشاقانون و پیشاسیاست بود، سقوط دولت و حتی سلطان فقط صورت‌بندی‌ها را تغییر می‌داد و نکته آخر این که سرزمین خشک و جامعه‌ی پراکنده نیز اجازه شکل‌گیری فئودالیسم را نمی‌داد. لذا آن تکوین و تحول تاریخی ای که مثلآ در اروپا باعث شد جامعه از نظر اقتصادی و سیاسی از فئودالیسم به سرمایه داری و از استبداد به دموکراسی دست یابد، در ایران هیچ گاه شکل نگرفت و به حیطه‌ی عمل در نیامد.

کتابی سرشار از غرض‌ورزی نویسنده و گمرا‌ه‌کننده برای کسانی که چندان با روش‌های پژوهش و نیز داده‌های تاریخی آشنایی ندارند. متاسفم که چنین کتاب سطح پایینی در این کشور به چاپ بیست‌وپنجم می‌رسد.