کتاب ردیف موسیقی دستگاهی ایران

از زمان ورود موسیو لومر به ایران و تلاش وی برای تأسیس گروه‌های موزیک نظامی، تلاش‌ها برای نت‌نگاری و ثبت نغمه‌های موسیقی ایرانی که تا آن زمان به‌صورت شفاهی و سینه‌ به سینه حفظ شده بود، آغاز شد. اولین نت‌نگاری در این زمینه در سال ۱۲۷۹ هجری شمسی، توسط لومر انجام شد و متعاقب آن، سالار معزز، ‌اثری تحت عنوان «دستگاه ماهور» برای ساز ویلن نوشت. اگرچه پیدایش ردیف موسیقی ایرانی به شکل کنونی مربوط به قرن هجدهم میلادی است، اما نت‌نگاری و ضبط و ثبت نغمه‌های آن، سال‌ها بعد و پس از آن آغاز شد که وزارت فرهنگ و هنر و رادیو و تلویزیون ملی، برای جلوگیری از فراموشی این میراث ارزشمند، اقدام به ضبط ردیف‌های موسیقی توسط اساتید آن دوره کردند.

از آن زمان تاکنون محققان زیادی به پژوهش در مورد ساختار موسیقی اصیل و کهن ایران و چگونگی پیدایش ردیف پرداخته‌اند. کتاب «ردیف موسیقی دستگاهی ایران» ترجمه علی شادکام، ‌ماحصل تحقیقات و پژوهش‌های پروفسور برونو نتل، در مورد موسیقی ایرانی است. این کتاب مجموعه‌ای از چند مطالعه مستقل اما مرتبط با یکدیگر است که درباره ردیف و مسائل مربوط به آن بحث کرده‌اند.

در بخش‌های ابتدایی کتاب، نویسنده به تحقیق در مورد پیدایش ردیف و وجه تسمیه دستگاه‌ها و گوشه‌های موسیقی ایران پرداخته است. در بخش‌های بعدی، او با کنکاش در موسیقی ایران و بهره‌گیری از دانش اساتید بزرگ موسیقی ایران همچون نورعلی برومند، به تشریح ساختار موسیقی ردیف و روابط میان بخش‌های مختلف آن می‌پردازد. ‌بررسی نقش موسیقی‌های محلی در پیدایش ردیف و همچنین بررسی جایگاه ردیف در موسیقی کلاسیک و عامه‌پسند، از دیگر مواردی است که در این کتاب به آن پرداخته شده است.