سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی همواره نیازمند داده‌های تحقیقی دقیق و معتبر و تحلیل‌های کارشناسی است؛ ازاین‌رو دولت‌ها و سازمان‌های مدرن چه در عرصه خصوصی و چه در عرصه عمومی بی‌نیاز از تحقیقات و بررسی نیستند. در پرتو همین نیاز است که مراکز تحقیقاتی در کشورهای مختلف در حوزه‌های فنی، انسانی، زیست‌محیطی، مدیریتی، راهبردی وغیره شکل گرفته و به فعالیت مشغول‌اند. یکی از شاخص‌های مهم برای مقایسۀ وضعیت توسعه کشورها، میزان تأثیری است که این مراکز در تدوین سیاست‌ها و برنامه‌ها دارند و مقدار پولی است که برای فعالیت‌های پژوهشی در بودجه‌های خود اختصاص می‌دهند. با شکل‌گیری پایه‌های نظام اداری مدرن در ایران از آغاز سده بیستم میلادی و به‌ویژه از دهه ۱۳۳۰ به بعد، تعدادی مراکز تحقیقاتی که اغلب وابسته به دانشگاه تهران بودند، تأسیس شدند. در حوزه پژوهش‌های علوم اجتماعی، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی با تصویب شورای دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۷ تأسیس شد. این نخستین مرکز تحقیقات اجتماعی کشور، قرار بود اهداف زیر را دنبال کند: الف) همراه‌کردن جهات نظری علوم اجتماعی با تحقیقات عملی؛ ب) انجام‌دادن خدمات مربوط به تحقیقات اجتماعی برای موسسه‌ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی و یا بین‌المللی؛ ج) انجام‌دادن تحقیقات مستمر اجتماعی مربوط به جامعه ایران براساس تخصص بخش‌های مربوطه؛ د) تربیت کارآموز برای رفع نیازمندی‌های کادر داخلی موسسه و خارج از دانشگاه بنا به پیشنهاد سازمان‌های ذی‌نفع.
کتاب موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی