کتاب هفتاد و دو ملت

میرزا عبدالحسین کرمانی معروف به میرزا آقاخان کرمانی، (متولد ۱۲۷۰ هجری قمری/۱۸۵۴ میلادی – درگذشته ۱۳۱۴ هجری قمری/۱۸۹۶ میلادی) نویسنده و روشنفکر، و از نمونه‌های ممتاز نسل اول ملی گرایان سکولار بود. او در مشیز، روستایی در جنوب غربی کرمان متولد شده بود و به یک خانواده مهم محلی با پیش زمینه ای غنی از تصوف تعلق داشت. او تحصیلات سنتی خود را در زبان‌های فارسی و عربی، ادبیات و صرف و نحو، فن بیان، منطق، ریاضیات، فقه، تاریخ و الهیات انجام داد. او که شیفته ابده‌های اخلاقی بود، تحصیلات خود را فلسفه ادامه داد. از طریق یکی از معلمینش، حاجی سید جواد کربلایی، بابیه را کشف کرد و ظاهراً به آن گروید، اما به پیجویی ایدئولوژی‌ها و آیین‌های نوین ادامه داد. در سال ۱۳۰۱ قمری، مختصری متصدی دریافت مالیات بخش بردسیر بود، مسئولیتی که به او اجبار شده بود و او آن را به دیگران واگذار کرد، و پس از مشاجره ای با حاکم که کرمانی را مسئول کسری پرداخت‌ها می‌دانست پایان یافت. او در سی سالگی تصمیم به ترک ولایت خود کرد. پس از دو سال زندگی در اصفهان که در خدمت ظل السلطان به کار مشغول بود و به یک حلقه ادبی پیوسته بود که به بحث دربارهٔ ایده‌های نو و مترقی می‌پرداخت، چند ماهی را در تهران گذراند و در سال ۱۳۰۳ قمری تا حدی برای فرار از تلاش مستمر مقامات کرمان برای استرداد او به کرمان به مشهد و از آنجا از طریق رشت و بادکوبه به استانبول رفت. در همان سال سفر کوتاهی به قبرس داشت و در آنجا با میرزا یحیی نوری معروف به صبح ازل، رهبر شاخه بابی ازلی، دیدار و با دختر او ازدواج کرد. او در ده سال باقیمانده عمرش در پایتخت عثمانی ماند.[۳]