کتاب تاریخ آریستاکس

آریستاکس لاستیورتسی (به ارمنی: Արիստակես Լաստիվերցի؛ 1002 – 1080) مورخ و وقایع نگار ارمنی قرون وسطایی بود. نویسنده بسیاری از آثار، ارزشمندترین سهم اریستاکس در زمینه تاریخ‌نگاری، تاریخ او است : درباره رنج‌هایی است که مردمان خارجی در اطراف ما با آن برخورد کردند که روابط ارمنستان با امپراتوری بیزانس و گرجستان و حملات ویرانگر سلجوقیان در قرن یازدهم و شکنجه مسیحیان توسط سلجوقیان را شرح می داد.زمانی تصور می شد که در روستایی با نام لاستیوارد یا لاستیورت به دنیا آمده است، محققان اکنون بر این باورند که آریستاکس در روستایی، احتمالاً در نزدیکی شهر آرتسن، به نام لاستیور به دنیا آمده است.جزئیات زندگی او پراکنده است. او به عنوان یک وارداپت، در الهیات مسیحی به خوبی آشنا بود و یونانی و احتمالاً چندین زبان دیگر را می دانست. او تاریخ خود را از 1072 تا 1079 بدون حمایت حامی نوشت و تاریخ معاصری را که خود شاهد عینی آن بود بازگو کرد. آریستاکس که از 25 فصل و یک کلفون منحصر به فرد تشکیل شده است، حملات سلجوقیان را در 1047-48 از طریق تصرف آنی در سال 1064 و نبرد مانزیکرت (1071) شرح می دهد.