زمانه ای که راشد در آن به صحنه ی زندگی، ناگزیر، پا نهاد و در آن زیست، زمانه ی تمایزیابی بود؛ زمانه ی تفکیک، مرزبندی، من این جا و تو آن جا. زمانه ای که هرکس ذره بین دستش می گرفت، می گشت دنبال نقاط افتراق. و بازار مبارزه و اختلاف گرم بود. راشد، اما مرد آشتی دادن بود. برای وصل کردن آمده بود، وقتی همه در پی فصل بودند. سودای «مکتب تلفیق» داشت، وقتی «مکتب تفکیک» فراتر از نام یک جریان فکری، توصیفی بود برای کنش غالب فعالان مذهبی و سیاسی. دنبال تطبیق بود. دنبال جوش دادن.
اولین کتابی هم که نوشت «دو فیلسوف شرق و غرب» بود: درباره ی شباهت های نظریه ی حرکت جوهری ملاصدرا و نظریه ی نسبیت انیشتن. فقط ملاصدرا و انیشتن نبودند که راشد می خواست آشتی شان دهد؛ سنت/مدرنیته، شرق/غرب، اسلام/تکنولوژی، ایران/اسلام، علم/دین، «روشن فکر» / «مرتجع»، «انقلابی» / «غیرانقلابی» و خیلی دوگانه های تقابلی دیگر، در نظر راشد قابل آشتی بودند. می شد که یگانه بشوند. و او همین را می خواست و تبلیغ می کرد. طرفه آن که این موافق خوانی و مثبت اندیشی، از قضا در آن روزگار حکم مخالف خوانی داشت. ساز مخالفی بود که مخاطبان را می آزرد. و برای همین مستعد سوءتفاهم بود.
همیشه قربانی یک نزاع بزرگ و حیاتی برای طرفین مثلا یک دعوای ناموسی آن کسی است که می خواهد بی اعتنا به قواعد نزاع، از آشتی حرف بزند و میانجی گری کند. میانجی، منفور طرفین نزاع است. چون خواسته و ناخواسته عملش، همین وسط ایستادن اش، همین از معرکه پابیرون کشیدن اش، یعنی نفی اصل نزاع. یعنی زیرسوال بردن هویت و حیثیت طرفینی که نزاع اساسا منبع هویت بخش شان است.
راشد در روزگاری که اختلافات میان حکومت و بخش قابل توجه ای از دین داران به بالاترین سطح رسیده بود، هنوز با گفتمانی که «مذهبی ها» بخوانید: هواداران «اسلام سیاسی» را یک سوی میدان و شاه و حکومتش را سوی دیگر و در تقابل ایشان قرار می داد، همدل نبود.
خیمه
محسن حسام مظاهری
