کتاب نظریه های جمهوری و جمهوریت

لغت «جمهور» (république) برگرفته از لفظ لاتین res publica بوده و معنایی غامض و پیچیده دارد. امروزه هنگامی که از جمهوری سخن به میان می‌آید، معمولا شکل نظام سیاسی از ذهن می‌گذرد که برخلاف پادشاهی، جنبه‌ی موروثی ندارد و رئیس دولت، رهبر کشور یا فرمانروا را شهروندان برای مدتی معین بر می‌گزینند. در نظام جمهوری، رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس قوه‌ی اجرایی و مسئول حفظ یگانگی ملی، سرراست و مستقیم از سوی شهروندان برگزیده می‌شود (جمهوری ریاستی مانند ایالات متحده، فرانسه، ترکیه، برزیل و …) یا اکثریت پارلمانی، نخست‌وزیر را به‌عنوان رئیس قوه‌ی اجرایی بر می‌گمارد و رئیس‌جمهور - مانند پادشاه در پادشاهی‌های دمکراتیک - تنها نقشی نمادین برای حفظ یگانگی ملی دارد و در امور اجرایی دخالت نمی‌کند (جمهوری پارلمانی مانند هند، آلمان، ایتالیا و …) و موارد دیگر. علاوه بر این، در اکثر کشورهای دارای دولت و حاکمیت دموکراتیک، اصل تفکیک قوا حاکم بوده و رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیر، به‌عنوان نمایندگان قوه مجریه، باید خو را با دو قوه و نهاد دیگر، یعنی قوه مقننه که توسط مجلس (پارلمان) رهبری شده و وظیفه تدوین قوانین را در کشور دارد، و قوه قضائیه که مسئولیت نظارت بر اجرای قوانین، تشویق افراد قانونمند و تنبیه رفتارهای نابهنجار را بر عهده دارد، هماهنگ نموده و در راستای اداره درست کشور و تأمین منافع مردم با آنان همکاری نماید. از این طرق است که این قوا قدرت یکدیگر را خنثی کرده و امکان استبداد را میان می‌برند. اما جمهوری و جمهوریت به شکلی که ذکرش رفت، محصول یک فرایند تاریخی طولانی و بلندمدت است. برای شناخت صحیح این مفهوم، نیاز است نظریاتی اندیشمندانی مختلف در حول محور آن، از ابتدا تا به امروز مطالعه شده و مورد کاوشی دقیق قرار گیرد. کتاب «نظریه‌های جمهوری و جمهوریت» اثر سرژ ادیه، و ترجمه عبدالوهاب احمدی، یکی از بهترین منابع موجود برای نیل به این هدف است. کتاب حاضر با کلامی دقیق و سنجیده، در وهله اول چیستی و ماهیت جمهوری بر اساس شناخت امروزین ما از آن و همچنین تفاوت معنای جمهوری در گذشته را با ذکر نمونه‌های واقعی به مخاطب گوشزد نموده و سپس نظریات مهم و تأثیرگذار مربوط به جمهوریت، از زمان شکل‌گیری آن در روم و یونان باستان تا دوران معاصر را بیان می‌کند. در این اثر از متفکرانی بزرگی همچون افلاطون، ارسطو، ماکیاولی، روسو و بسیاری دیگر نام‌برده‌شده و آرای آنان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌اند. مطالعه این کتاب به دلیل اشاره به نظریات ارزشمندی در حوزه فلسفه و علوم سیاسی در آن، می‌تواند به سواد سیاسی خوانندگانش افزوده و آن را غنی‌تر نماید.