کتاب خداوندگار لحن

کتاب «خداوندگار لحن»؛ نامه های تازه یاب از قائم مقام فراهانی است که به اهتمام محمدرضا بهزادی، محمد طلوعی و محمد میرزاخانی از سوی نشر پرنده به چاپ رسیده است.

این اثر شامل 52 مرقع تازه یاب از قائم مقام فراهانی است که به تازگی از کتابخانه سلطنتی کاخ گلستان رونویسی و بعد از حدود 150 سال منتشر شده است. نسخه های منحصر به فرد این مجموعه گنجینه نثر فارسی را فربه تر می کند و دست افزار مناسبی برای نویسندگان و نوجویان نثر فارسی است.

منشات قائم مقام که بخشی از آنها به نامه های نوشته شده از سوی وی اختصاص دارد، از بزرگ ترین آثار ادبی عصر قاجار به شمار می آید. قائم مقام با این اثر، انقلابی در نثر فارسی به وجود آورد و به تدریج پس از وی ساده نویسی در نثر فارسی رواج یافت و به همین جهت قائم مقام به «صاحب سبک بودن» شهرت پیداکرد، اما باید یادآور شد که قائم مقام بانی ساده نویسی در نثر نبوده است بلکه پیش از وی چرخ ساده نویسی به حرکت درآمده بود و او تنها سیر آن را شتاب بخشید؛ به همین جهت تطور نثر در عصر قاجار را نمی توان به نویسندگان خاصی منسوب دانست، بلکه سیر تاریخی و جبر ادبی و تحولات علمی، سیاسی، اجتماعی و غیره ایجاب می کرد که نثر فارسی در آن زمان از سوی جمیع نویسندگان به صورت تأثیر و تأثرمتقابل تحول یابد. کار عمدۀ وی رهاساختن نثر از پیچ و خم عبارت پردازی های رایج در عهد صفوی و تیموری، و پیرایش نهال انحراف از شیو ۀ متداول نثر مصنوع و کم محتوای آن زمان بوده است.»

تنوع سبک نگارش، استفاده از ساده نویسی، به کارگیری طنز و تعریض، استفاده از لغات و ترکیبات عامیانه و ... از جمله ویژگی هایی است که برای نامه های قائم مقام فراهانی برشمرده شده است.