پشت سر دوران تولد جلال آل احمد، تحولی جدی و بزرگ و همه جانبه در ایران آغاز شده بود که آن را آغاز و منشأ تجدد باید قلمداد کرد. این تحول که بیش از تمام عوامل و علل و اسباب، از تحول علمی و اقتصادی غرب متأثر بود، صرف نظر از طلیعه های آن در عصر صفویه، با نقطه ی عطف خاصی از زمان عباس میرزا (و. 1202 - ف. ١٢٤٩ ق./ ١١٦٦-121١٣ش. / ١٧٨٧-183٤م.) شروع شده بود و در ابعاد سیاسی و فرهنگی و علمی و اقتصادی جریان می یافت. ضرورت این تحول، در جنگ ایران و روس به فرماندهی عباس میرزا خود را نشان داد و مدت ها پس از او، در زمان صدارت میرزاتقی خان امیر کبیر (مقتول ١٢٦٨ق./ 1231ش.) که دارالفنون را تأسیس کرد و معلمان نظامی و فنی از غرب آورد و دانشجویانی را به غرب فرستاد، این تحول هم ضرورت خود را بیش از پیش نشان داد و هم برای لایه های متوسط اجتماعی مردم ایران ملموس شد.
کتاب بررسی و تحلیل آثار جلال آل احمد
آیدین