کتاب نمایش و خنیا در ایران

"نمایش و خنیا در ایران" اثر مجید رضوانی، کاوشی عمیق در مورد سنت‌های غنی تئاتر و رقص در ایران است که اغلب نادیده گرفته می‌شوند. رضوانی، محققی که دانش گسترده‌ای از هنرهای نمایشی ایران دارد، به توسعه تاریخی تئاتر و رقص در ایران پرداخته و اهمیت آنها را در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی گسترده‌تر کشور برجسته می‌کند. این کتاب بررسی جامعی از چگونگی تکامل این اشکال هنری، مواجهه با چالش‌ها و در نهایت رشد در کشوری با تاریخ پیچیده و فضای فرهنگی متغیر ارائه می‌دهد.
رضوانی کار خود را با ردیابی خاستگاه تئاتر و رقص در ایران آغاز می‌کند و بررسی می‌کند که چگونه این اشکال هنری در ابتدا تحت تأثیر سنت‌های کهن ایرانی، مانند نمایش‌هایی که در نوروز برگزار می‌شد و تئاتر شعر کلاسیک فارسی، قرار گرفتند. او همچنین نقش تئاتر را در آیین‌های مذهبی و فرهنگی مورد بررسی قرار می‌دهد، جایی که اغلب به عنوان رسانه‌ای برای داستان‌گویی و آموزش اخلاقی عمل می‌کرد. این کتاب در ادامه به تشریح دگرگونی تئاتر و رقص در دوران قاجار می‌پردازد و ادغام فرم‌های نمایشی غربی و تأثیر آن‌ها بر فرهنگ نمایش ایرانی را برجسته می‌کند. رضوانی ظهور تئاتر مدرن را در ایران، به ویژه در اوایل قرن بیستم، با ظهور نمایشنامه‌نویسان و کارگردانان برجسته ایرانی که به دنبال خلق یک شکل مشخص از تئاتر ایرانی بودند، روشن می‌کند. تمرکز اصلی کتاب بر نقش تئاتر و رقص در دوران پهلوی (1925-1979) است، زمانی که دولت ایران فعالانه از این اشکال هنری به عنوان بخشی از برنامه مدرنیزاسیون خود حمایت و ترویج کرد. این دوره با برپایی تئاترهای مدرن و معرفی تکنیک‌های بدیع نمایشی، شاهد شکوفایی تئاتر ایران بود. رقص نیز به عنوان نوعی بیان ملی به‌ویژه در اجراهایی که میراث فرهنگی ایران را برجسته می‌کرد، دیده می‌شد. با این حال، رضوانی همچنین به چالش‌های پیش روی تئاتر و رقص در این دوره، به ویژه تنش‌های بین میل به مدرنیزاسیون و مقاومت جناح‌های محافظه‌کارتر در جامعه می‌پردازد. نویسنده همچنین به رابطه پیچیده بین تئاتر و رقص و انقلاب اسلامی 1979 می‌پردازد که تغییرات قابل توجهی در سیاست‌های فرهنگی ایران ایجاد کرد. این کتاب به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه انقلاب بسیاری از اشکال بیان هنری، به‌ویژه رقص را محدود کرد، که متعاقبا ممنوع شد، در حالی که تئاتر تحت محدودیت‌های رژیم جدید به تکامل خود ادامه داد.
"نمایش و خنیا در ایران" سهم ارزشمندی در درک تاریخ فرهنگی ایران، به ویژه با توجه به هنرهای نمایشی ارائه می‌دهد. مجید رضوانی با تحقیقات کامل و تحلیل‌های روشنگرانه خود، چشم‌اندازی ظریف از توسعه و تکامل تئاتر و رقص در ایران ارائه می‌دهد و اهمیت عمیق فرهنگی آنها و شیوه‌های سازگاری آنها با فضای متغیر سیاسی و اجتماعی را نشان می‌دهد. این کتاب برای هر کسی که به فرهنگ ایران، تاریخ هنر یا تعامل بین سیاست و اجرا در خاورمیانه علاقه دارد، ضروری است.