کتاب جامعه شناس و مورخ

کتاب «جامعه‌شناس و مورخ»، مجموعه گفت‌وگوهایی است بین دو محقق برجسته، پیر بوردیو، جامعه‌شناس، و راجر چارتیه، مورخ. این کتاب که برای اولین بار در سال 1988 به زبان فرانسه منتشر شد، مجموعه‌ای از بحث‌ها را در‌بر‌می‌گیرد که در ابتدا از رادیو عمومی فرانسه پخش می‌شد. گفت‌وگوها به رابطه پیچیده‌ جامعه‌شناسی و تاریخ می‌پردازند و روش‌شناسی‌ها، معرفت‌شناسی‌ها و چالش‌های منحصر‌به‌فردی که هر رشته با آن مواجه است را بررسی می‌کنند. گفت‌وگوی بوردیو و چارتیه حالت میان‌رشته‌ای دارد. آنها در مورد چگونگی رویکرد هر رشته به مطالعه جامعه و گذشته بحث می‌کنند و بر اهمیت همکاری بین‌رشته‌ای تأکید می‌کنند. این گفت‌وگو بر ارزش ادغام نظریه‌های جامعه‌شناختی با تحلیل تاریخی برای دستیابی به درک جامع‌تری از پدیده‌های اجتماعی تأکید دارد. یکی از موضوعات محوری کتاب، تفاوت‌های روش‌شناختی جامعه‌شناسی و تاریخ است. بوردیو که به‌‌دلیل نظریه‌ی «عمل» و مفاهیمی مانند «عادت» ‌شهرت دارد، استدلال می‌کند که جامعه‌شناسی با موضوعات زنده‌ای سروکار دارد که اغلب از گفتمان‌های مربوط به آنها آگاه هستند و نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند. این انعکاس می‌تواند تحقیقات جامعه‌شناختی را به شیوه‌هایی که کمتر در مطالعات تاریخی رایج است، مختل کرده و به چالش بکشد. از سوی دیگر، چارتیه بر وظیفه مورخ در بازسازی گذشته از طریق تحلیل متون، مصنوعات و سایر منابع تاریخی تأکید می‌کند. این کتاب همچنین به چالش‌های معرفت‌شناختی ذاتی هر دو رشته می‌پردازد. بوردیو و چارتیه ماهیت دانش تاریخی و جامعه‌شناختی را بررسی می‌کنند و عینیت و ذهنیت موجود در حوزه‌های مربوطه خود را زیر سوال می‌برند. آنها بررسی می‌کنند که چگونه روابط قدرت، ساختارهای اجتماعی و زمینه‌های فرهنگی بر تولید دانش و تفسیر واقعیت‌های تاریخی و اجتماعی تأثیر می‌گذارد. موضوع مهم دیگر نقش روشنفکر در جامعه است. بوردیو و چارتیه در مورد مسئولیت‌ها و چالش‌های پیش‌روی روشنفکران در تلاش‌هایشان برای کمک به تغییرات اجتماعی و سیاسی بحث می‌کنند. آنها پتانسیل روشنفکران را برای تأثیرگذاری بر گفتمان و سیاست عمومی بررسی می‌کنند، در‌حالی‌که محدودیت‌ها و محدودیت‌های تحمیل‌شده توسط ساختارهای نهادی و اجتماعی را نیز تأیید می‌کنند.