این اواخر، ذهن آگاهی بسیار خبرساز بوده است؛ امّا علی رغم همۀ جنجال های مجلّات، هنوز فرض های نادرست و بدفهمی های بسیاری در این باره هست که ذهن آگاهی چیست و چه سودی دارد.
این امر شرم آور است زیرا از این دست حرف های بی پایه و اساس، مردم را دلزده می کند.
بیایید چند تا از این تصوّرات غلط رایج را از بین ببریم؛ با این تصوّر غلط آغاز می کنیم که ذهن آگاهی یک مذهب است.
مذهب نیست امّا تمرینی رایج در بسیاری از مذاهب است. ذهن آگاهی یک تکنیک تربیت ذهن است که با هر نوع باور و اندیشه ای سازگار است.
امّا باید چهارزانو روی زمین بنشینید و ذهن آگاهی را تمرین کنید؛ درست است؟ نادرست است! اگر بخواهید، می توانید چنین کنید ولی اکثر مردم هرجا که بیشتر احساس راحتی می کنند، تمرین می کنند.
از نظر زمان چه؟ آیا ذهن آگاهی زمان زیادی نمی گیرد و شما را تنبل نمی کند؟
یک کلام: نه! می توانید همه جا ذهن آگاه باشید از یک دقیقه تا یک روز تمام؛ کاملا به شما بستگی دارد. از لحاظ تمرکز و توجّه شما به اهدافتان، ثابت شده است که ذهن آگاهی واقعا کمک می کند که ذهنتان متمرکز شود.
بسیار خوب، پس اکنون چند تا از این حرفهای بی پایه و اساس را خرد و خاکشیر کردیم. حالا بیایید ببینیم ذهن آگاهی واقعا چیست.
ذهن آگاهی دراصل یعنی آگاهی شفقت آمیز. شما اندیشه هایتان و احساساتی را که آنها برمی انگیزند مشاهده می کنید، همانطور که ابرها را در آسمان؛ بی آنکه انتقاد یا اقدامی بکنید.
مثالی از زندگی روزمره بیاوریم. زمانی که از کار به خانه برمی گردید، به این فکر می کنید که فلان همکارتان چقدر با شما رفتار بی ادبانه ای داشته.
می توانید وقتی به خانه رسیدید، ایمیلی خشمناک برایش بفرستید و از رفتارش گلایه کنید. امّا چه می شد اگر مشاهده می کردید افکار منفی تان پیش از محو شدن، شکل می گیرند؟ آیا بهتر نمی بود اگر می گذاشتید این افکار به سادگی بگذرند؟
ذهن آگاهی یعنی این توانایی که بگذارید منفی گرایی مثل یک ابر باران زا از شما بگذرد. ذهن آگاهی شما را روی زمین اکنون نگه می دارد؛ متوجّه آن چه اینجا و اکنون دارد رخ می دهد.
قبل از اینکه جلوتر بروید، فقط بپذیرید که ترس، از تلاش های شما برای ایجاد حضوری گسترده و هشیارانه جلوگیری می کند. برخی ترس ها، اجتناب ناپذیر و بسیار قدرتمندند و آن چنان جزئی طبیعی از تجارب زندگی روزمره شما شده اند که مثل نفس کشیدن، بدون آگاهی و هشیاری از آنها درگیرشان هستید. اگر متوجه نباشید که چگونه ترس هایتان به عدم ذهن آگاهی منجر می شوند، سعی خواهید کرد ریشه رنج تان را در وقایع، دیگران و گذشته یا آینده تان جستجو کنید و این موضوع می تواند به سرزنش مداوم، جبران، کنترل، اعمال نفوذ یا اجتناب کردن منجر شود. برای پرورش پاسخ های هشیارانه باید بتوانید ترس و هر آنچه با زندگی هشیارانه سیستم عصبی پاراسمپاتیک مسئول استراحت و سلامتی کل بدن است. فعال کردن این سیستم به شما اجازه می دهد تا آرام بگیرید، استراحت کنید و به خواب بروید. اگر فعالیت زیاد سیستم عصبی سمپاتیک از عملکرد سیستم عصبی پاراسمپاتیک در تعدیل واکنش ستیز و گریز جلوگیری کند، علائم جسمانی بسیاری پدیدار می شوند مانند اختلال خواب، اختلال گوارش، سندرم روده تحریک پذیر۲۵، اضطراب یا حملات هراس۲۶، خلق افسرده، تحریک پذیری، سردرد، مشکلات تنفسی و دیگر علائم... در زیر بعضی از مهم ترین عملکردهای سیستم عصبی پاراسمپاتیک را مشاهده می کنید:
ضربان قلب و فشار خون را کاهش می دهد.
تنفس را آهسته می نماید.
چشم ها و دهان را مرطوب می کند.
عمل گوارش را فعال می کند و به بدن اجازه ذخیره انرژی می دهد.
مردمک چشم را تنگ می کند.
عملکرد سیستم دفع و جذب را مجددا راه اندازی می کند.
پاسخ های شفادهی بدن را بیدار می کند.
روانشناسی و هنر