اگر بتوانیم متون مهم گذشته را از نو سخن بیاوریم، یعنی تارو پودشان را بشکافیم، ساختمان شان را بشناسیم، زبان شان را حلاجی کنیم، مبانی و مبادی فلسفی شان را بفهمیم، اگر بکوشیم چون باستان شناسی محتاط و مجرب، ذهنیت و جهان بینی مستتر در هر یک از این متون را بازسازی کنیم رابطه این ذهنیت را با ساخت قدرت زمانش دریابیم، شاید از این راه بتوانیم بالمآل، ذهن و زبانی نقاد و خود بنیاد بیابیم که هم از قید سنت فارغ است، هم از تقلید و تعبد از غرب، هم رنگ و هم بافتی بومی دارد، هم پشتوانه ای جهانی.
نویسنده که خود از تاریخ نگاران مشهور معاصر است با دیدی نقادانه به سراغ چندین اثر از نویسندگان و شعرای قدیم و جدید ایران رفته تا نشان دهد در اثار این افراد چه نکاتی در جهت تجدد و چه موانعی علیه آن وجود دارد . در این راه دست به قیاس تجدد در ایران وغرب هم زده است
دکتر میلانی در 20 مقاله به بحث درباره مدرنیته و تجدد میپردازه. برای بررسی این موضوع مقالات مختلفی درباره تاریخ ایران در برهههای مختلف از جمله درباره تاریخ بیهقی، همچنین مقالاتی درباره کتاب شهرنوش پارسی پور (عقل آبی) و کتابهای سعیدی سیرجانی و دیگر افراد تاثیرگذار در بحث تجدد و مدرنیته نگاشته شده که اطلاعات بسیار مفیدی به خواننده ارائه میده.