کتاب تله ی پیشرفت

نقاش و نویسنده ی فرانسوی پل گوگن که به گفته ی بسیاری دیوانه و بدخو بود و آشنایی با او خطر داشت، از کارهای داروین و سایر دانشمندان به شدت دچار سرگیجه ی کیهان شناختی شد. او در دهه ی ۱۸۹۰، گریزان از پاریس، از خانواده و از شغل کارگزاری بورس سهام، برای نقاشی از دختران بومی ( و هم بستری با آنان ) به مناطق استوایی رفت. او مانند بسیاری از جان های آشفته، با وجود تلاش های بسیار و روی آوردن به الکل و تریاک، نتوانست از خویشتن خویش بگریزد. در پس بی قراری او اشتیاقی شدید برای یافتن چیزی نهفته بود که او آن را « وحشی » ، مرد ( یا زن ) نخستین، می خواند، انسانیت به شکل خام آن، گوهر دست نیافتنی نوع انسان. این جست وجو سرانجام او را به تاهیتی و دیگر جزایر دریای جنوب کشانید، جایی که زیر پای صلیب و پرچم سه رنگ فرانسه، رگه هایی از دنیای دست نخورده، گمراه نشده از نگاه او، هنوز دوام آورده بود. در ۱۸۹۷، یک کشتی پستی در تاهیتی لنگر انداخت و خبر ناگواری آورد: فرزند محبوب گوگن، الین، از بیماری عفونت و ورم ریه ناگهان درگذشته بود. این هنرمند، از پس ماه ها ناخوشی، فقر و میل به خودکشی از فرط نومیدی، بر ماتم خود با خلق نقاشی بزرگی مهار زد که در طرح اولیه بیش تر یک نقاشی دیواری بود تا نقاشی بر بوم. او، همان گونه که در عصر ویکتوریایی رایج بود، در آن نقاشی خواستار پاسخ های جدیدی به معمای هستی شد. گوگن این عنوان، عنوانی ساده اما عمیق، را به صورت برجسته بر تصویر نقش زد: « از کجا می آییم؟ چه هستیم؟ به کجا می رویم؟ » این اثر چشم اندازی است گسترده از پیکره هایی اسرار آمیز در میان صحنه ای که می تواند باغستان های تاهیتی بی خدا، یا باغ بهشت نافرمان باشد: نیایش کنندگان و خدایان، پرندگان، بزی در حال استراحت، الاهه ای شگرف با حالتی بزرگوارانه و با دستانی برافراشته که به نظر می رسد به فراسو اشاره دارد؛ پیکره ای در مرکز نقاشی در حال میوه چینی، یک حوا، مادر نوع انسان، نه شهوت زده ای معصوم مانند دیگر زنان نقاشی های گوگن، بلکه عفریته ای چروکیده با چشمانی شرربار، الهام گرفته از یک مومیایی در کشور پرو. پیکره ای دیگر با شگفتی به یک زوج انسان می نگرد که آن گونه که هنرمند نوشت: « جرئت دارند به سرنوشت شان بیندیشند. »