حقوق (جمع واژه حق به معنای سزه) یا سزمان (sezmân) یا سزگان (sezegân) به پارسی، مجموعه قواعدی است که از طریق موسسات اجتماعی یا دولتی، جهت تنظیم رفتار ایجاد و اعمال میشود. دانش حقوق، دانش تحلیل و سیر تحول قواعد حقوقی است. همچنین حقوق مجموعه قوانین و مقرراتی است که حاکم و ناظر بر روابط افراد و اشخاص میباشند. از حقوق در معنای امتیازی که شخص برای جامعۀ معینی دارد، به حقوق فردی تعبیر میشود.
سزگان در نظامهای حقوقی ملی به روشهای مختلفی ایجاد میشود؛ از راه وضع یا نسخ قانون (دادیک گذاری) توسط قوه مقننه، از طریق صدور آئیننامهها و بخشنامههای دولتی در قوه مجریه، و تصمیمات قضایی الزامآور در قوه قضائیه (که این روش آخر در نظامهای کامنلا اهمیت بیشتری دارد). اشخاص خصوصی هم میتوانند قراردادهای الزامآور قانونی را میان خود ایجاد کنند و در برخی وضعیتها با توافق یکدیگر سیستمهای میانجیگری را جایگزین فرایند معمول دادگستری کنند. مام دادیک (قانون اساسی) نقش انکارناپذیری در شکلگیری سامان سزمانی هر کشور دارد و نظام حقوقی نیز به نوبه خود شکلدهندۀ سیاست، اقتصاد و جامعه است و روابط میان افراد را هدایت میکند.
فرهنگ کنونی شامل بیش از 18000 مدخل واژه ها و اصطلاحات رایج در شاخه های مختلف حقوق از جمله قانون مدنی، حقوق جزا، حقوق خانواده، آیین دادرسی، قانون کار، حقوق مالکیت معنوی و سایر مقوله های قضایی است. حقوق علمی است که قدرت و پویایی آن را در دقت و ظرافت و شفافیت زبان تخصصی آن می توان دید. استفاده از یک کلمه قانونی به جای کلمه دیگر و یا استفاده از یک کلمه و عبارت غیر خاص به جای معادل خاص آن می تواند آثار نامطلوب یا پیامدهای زیانباری از نظر معنایی به جای بگذارد.
کتاب فرهنگ حقوقی معاصر : فارسی - انگلیسی