کتاب چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت

"چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت" کتابی است به قلم دکتر "کاظم علمداری"، که هم از لحاظ تاریخی و هم از لحاظ جامعه شناختی این مساله را تجزیه و تحلیل می کند. رویکرد "کاظم علمداری" در این تجزیه و تحلیل، پرداختن به فاکتورهای فکری، مذهبی، اقلیمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است که در هر برهه ی تاریخی معین، سبب پیشرفت یا بازدارندگی توسعه ی کشور شدند. در این راستا، نویسنده ابتدا مساله ی عقب ماندگی و رشد را از دیدگاه نظریه پردازان بررسی کرده است و سپس علت های درونی را جدا از نقش علل بیرونی و خارجی برمی شمارد.
هر یک از سیزده فصل کتاب "چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت" با زمینه ی مقایسه و استدلال، موضوعات مختلف را بررسی می کنند و پس از توضیح و تعریفی که در فصل نخست درباره ی چیستی توسعه ارائه شده، نوبت به رشد تمدن باستان و همچنین دلایل سقوط آن می رسد. فصل های چهارم و پنجم این اثر به وضعیت فئودالیسم در ایران و دلایل عدم رشد آن پرداخته اند. پس از بررسی رشد در تمدن معاصر غرب، دلایل عدم توسعه ی سرمایه داری در ایران نیز تشریح می شود و سپس به این سوال پاسخ داده می شود که آیا عقب ماندگی جامعه ی ایران، متعاقب ورود اسلام بوده و اصولا چرا اعراب به ایران دست پیدا کردند. یکی دیگر از عوامل مهم در رشد و عقب ماندگی هر سرزمینی، بحث اندیشه است که عوامل رشد و افول آن در ایران بررسی شده و ارتباط رشد علوم و پیشرفت جوامع نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل انتهایی کتاب "چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت" به قلم "کاظم علمداری"، یک دوره بندی از تاریخ اسلام در ایران و جهان صورت می گیرد و کتاب با این مطلب به پایان می رسد.