کتاب آلیس در بستر

نمایشنامه «آلیس در بستر» نوشتهٔ سوزان سانتاگ، اثری فلسفی، شاعرانه و ساختارشکن است که با الهام از زندگی آلیس جیمز، خواهر نویسنده و فیلسوف نامدار، به تجربه زیسته‌ی یک زن بیمار و منزوی می‌پردازد. این نمایشنامه که در سال ۱۹۹۱ منتشر شد، از دل بستر بیماری و انزوا، به ژرفای مفاهیم پیچیده‌ای چون هویت، حافظه، زبان، خلاقیت و مرگ نفوذ می‌کند.
آلیس، زنی درگیر با بیماری مزمن و فلج‌کننده، بخش بزرگی از عمرش را در رختخواب گذرانده است. در این فضای بسته اما پرآشوب، او به سفری درونی می‌رود؛ خاطراتش را مرور می‌کند، با خیال و واقعیت درمی‌آمیزد، و در قالب مونولوگ‌ها و گفت‌وگوهای خیالی با شخصیت‌های واقعی یا نمادین، به بازاندیشی در مورد خود و جهان می‌پردازد. سانتاگ با ساختاری غیرخطی و روایتی تجربه‌گرا، مرز میان زمان، مکان و ذهن را در هم می‌ریزد تا مخاطب را مستقیما با آشوب درونی شخصیت روبرو کند.
این نمایشنامه نگاهی ژرف به تجربه زنانه از بیماری، سرکوب اجتماعی و تنهایی دارد. آلیس از خلال زبان، داستان‌گویی و تعمق درونی، تلاش می‌کند معنایی برای رنج و وضعیت خود بیابد. در این میان، زبان نه‌فقط ابزار ارتباط، بلکه بستری برای مقاومت، زنده‌ماندن و معناسازی می‌شود. اشارهٔ نمادین عنوان به «آلیس در سرزمین عجایب» نیز تأکیدی بر ماهیت خیال‌پردازانه و سیال نمایشنامه دارد؛ سفری ذهنی به دنیایی که قواعد معمول در آن کار نمی‌کنند.
در کنار همه‌ی این لایه‌ها، سانتاگ با رویکردی فمینیستی، صدایی به زنی می‌دهد که در تاریخ، عمدتا نادیده گرفته شده است. آلیس، هرچند جسمش ناتوان است، اما ذهنی جست‌وجوگر، زبانی تیزبین و قلبی سرشار از میل به فهمیدن دارد. «آلیس در بستر» اثری عمیق، تفکربرانگیز و هنرمندانه است که نه‌تنها به تجربه فردی یک زن خاص، بلکه به موقعیت زنان در تاریخ، نقش سرکوب‌گر سنت و جامعه، و ظرفیت بی‌نهایت ذهن انسان برای معنا دادن به درد می‌پردازد.