کتاب زنان زرخرید

عرصۀ پژوهش زنان تا سال ها در شمار «از یاد رفته های تاریخی» بود تا به مدد برخی آثار مانند «حکایت دختران قوچان» اهمیت پژوهشی این حوزه به دید آمد. هرچند بازهم در این حوزه زنانی چون پریخان خانم و مهد علیا و قرةالعین در مرکز توجه بودند و از انبوه زنان بی نام و نشان در آثار و پژوهش های تاریخی اثری نبود. بردگان نیز از این حکایت مستثنی نبودند، جز اینکه غلامان بیش از هم نوعان مونس خود یعنی کنیزان در معرض توجه قرار گرفتند؛ چون با ورود به ساختار قدرت با عرصه های سترگ پیوند یافتند. کم نیستند غلامانی که به سپاه سالاری رسیدند، حکومت بر پهنه های وسیعی را عهده دار شدند یا حتی سلسله هایی در مصر و هند تأسیس کردند که در منابع تاریخی به «ممالیک» شهره اند. بردگان از ادوار باستان تا اواخر دورۀ قاجار در جامعه ایران حضور داشتند و در پی تصویب قانون «منع خرید و فروش برده در خاک ایران و آزادی بردگان هنگام ورود به ایران» در اسفند سال ۱۳۰۷ شمسی، مبادله و معاملۀ غلام و کنیز منسوخ شد. این تحقیق با این هدف آغاز شده تا قابلیت های پژوهشی گروه های در حاشیه فرادید آید؛ بررسی وضعیت کنیزان در ایران که فرودست ترین قشر زنان بودند. این تحقیق برای پاسخ به این مسئله شکل گرفته که خرید و فروش زنان و دختران در چه جامعه ای با چه ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ای رخ می داد و عوامل استمرار این پدیده به درازای چندین قرن چه بود؟ برای پاسخ به این پرسش گسترۀ متنوعی از منابع تاریخی، جغرافیایی، سفرنامه ها، تراجم و رجال، اخلاقی و تعلیمی، حکایات و داستان ها و منابع فقهی بررسی شده اند.