موضوع گفتمان و تحلیل گفتمانی به اصطلاح در زبانشناسی به ساختار و بافت زبان در مراحل پیشرفتهتر از جمله میپردازد. تحلیل گفتمانی در واقع مطالعه و توصیف ساخت و بافت پاراگرافها، مقالات، داستانها، گفتگوها، آگهیها، دعوتنامهها، سرمقالهها و حتی قطعات شعری مثل رباعی و قصیده میباشد. به طور معنایی، برای زبان دو نوع ساخت میتوان تمییز قائل شد: ساخت کلان یا ساختار کلی و ساخت خرد. ساخت کلان به ویژگیهای کلی که به طور گسترده با گفتمان تناسب دارد، میپردازد، در حالی که ساخت خرد به جزئیات و جزئیات کوچکتر (عمدتا در سطح جمله) توجه دارد.
در کتاب "گفتمان شناسی نشر هرمس" که توسط لطفالله یار محمدی نوشته شده است، مباحث گفتمان شناسی به 12 فصل تقسیم شده است و به جزئیات زیر میپردازد:
1. مفهوم کلی گفتمان و مقدمهای به گفتمانشناسی
2. بررسی مطالعات گذشته در زمینه گفتمانشناسی در ایران
3. استفاده از روشهای کمی و کیفی در تحلیل گفتمان
4. بررسی ساختار کلی نوشتارها و گفتهها
5. واژگان هستهای و غیرهستهای
6. انواع ارجاع صریح و ضمنی
7. تحلیل ساختار متنی رباعیات خیام و منظومهی "فیتز جرالد"
8. نقد و بررسی منظور شناسی و ارتباط آن با...
9. رویکرد گفتمانشناسی انتقادی و مدلهای گفتمانی مدار
10. تحلیل شماره 1 با استفاده از عناصر...
11. تحلیل شماره 2 با بهرهگیری از عناصر...
12. جمعبندی نتایج و ضمیمهی تحلیلهای مختلف
این کتاب به صورت جامع به تحلیل گفتمانها و ساختارهای آنها پرداخته و مطالعهکنندگان را با مفاهیم و اصول گفتمانشناسی در دستهبندیها و مقولههای مختلف آشنا میسازد.
کتاب درآمدی به گفتمان شناسی