کتاب «اسپینوزا: فلسفه، الهیات و سیاست» اثر کارل یاسپرس بخشی از مجموعه «فیلسوفان بزرگ» او است که درکی عمیق از زندگی، اندیشه و تأثیر باروخ اسپینوزا، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های فلسفه غرب، از نگاه یک فیلسوف برجستۀ دیگر ارائه می‌کند. یاسپرس، فیلسوف اگزیستانسیالیست مشهور، تحلیلی جامع از ایده‌های اسپینوزا و تأثیر ماندگار آنها ارائه می‌کند. او ابتدا بافت تاریخی زمانۀ اسپینوزا و زندگانی او را مختصرا شرح می دهد. اسپینوزا که در سال 1632 در آمستردام در یک خانواده یهودی-پرتغالی متولد شد، در دوران تحولات فکری و سیاسی پس از رنسانس زندگی می کرد. یاسپرس نشان می دهد که چگونه پیشینه اسپینوزا و محیط سیاسی-اجتماعی جمهوری هلند بر رشد فلسفی او تأثیر گذاشته است. هسته اصلی کتاب به بررسی نظام فلسفی اسپینوزا اختصاص دارد، به‌ویژه آن‌گونه که در اثر بزرگ او، «اخلاق» بیان شده است. یاسپرس استفاده اسپینوزا از روش هندسی را برای ارائه ایده هایش در متافیزیک و اخلاق توضیح می دهد و بیان می کند که این روش نشان دهنده تعهد اسپینوزا به عقل گرایی و اعتقاد او به قدرت عقل برای کشف حقیقت است. یاسپرس به بررسی نظر اسپینوزا دربارۀ خدا با طبیعت (Deus sive Natura)، این ایده که هر چیزی که وجود دارد بخشی از یک جوهر واحد و نامتناهی است. این دیدگاه پانتئیستی، مفاهیم دینی سنتی از خدا را کنار می گذارد و البته همین منجر به طرد اسپینوزا از جامعۀ یهودیان شد. یاسپرس سپس به سراغ بخش دیگری از کتاب اخلاق اسپینوزا می رود و نظر او را در مورد آزادی و جبرگرایی بیان می کند. به عقیده اسپینوزا، آزادی واقعی از طریق درک ضرورت قوانین طبیعت و همسو شدن با آنها به دست می آید. این دیدگاه به شدت با مفهوم اراده آزاد که معمولا درک می شود، در تضاد است، و نشان می دهد که آزادی در پذیرش عقلانی جبرگرایی نهفته است. در نهایت نیز یاسپرس نظرات اسپینوزا در باب اخلاق را بیان می کند. از نظر اسپینوزا، بالاترین خیر، عشق فکری به خداست که مستلزم درک عمیق جهان طبیعی و جایگاه خود در آن است.
کتاب اسپینوزا
طرح نو
کارل یاسپرس
