کتاب افسانه های مردم قطب شمال

"افسانه های مردم قطب شمال" مجموعه‌ای خیال‌انگیز از افسانه‌ها و روایت‌های شفاهی مردمان بومی شمال روسیه است: چوکچی، ننتس، اونکی و دیگر ساکنان قطب شمال و سیبری. این کتاب که با دقت گردآوری شده، دریچه‌ای‌ست به جهان‌هایی دور و سرد، جایی که انسان در دل طبیعت سخت اما رازآلود، با حیوانات، ستارگان و نیروهای نامرئی هم‌سخن است. در این سرزمین‌های سپید و ساکت، مرز میان انسان و حیوان، میان واقعیت و خیال، آن‌چنان درهم‌تنیده است که گاه نمی‌دانیم چه کسی راوی‌ست: گرگی سخنگو، دختری ساخته از برف، یا شمنی که با ارواح در سفر است.
افسانه‌های "افسانه های مردم قطب شمال" از قصه‌های کوتاه و فانتزی گرفته تا اسطوره‌های آغازین و داستان‌های اخلاقی را دربرمی‌گیرند. شخصیت‌های اصلی بیشتر حیوانات‌اند: روباه‌هایی باهوش‌تر از انسان، سگ‌هایی وفادار، و پرندگانی که پیام‌آور نیروهای ماوراست. گاه شمن‌هایی را می‌بینیم که میان دنیاها سفر می‌کنند، گاه طبیعت با چهره‌ای خشمگین یا مهربان به میدان می‌آید. اما چیزی که این قصه‌ها را متمایز می‌کند، نبود شاهزادگان و قلعه‌هاست. اینجا نه از دربارهای طلایی خبری هست، نه از اژدهاهای کلیشه‌ای. آن‌چه هست، جهانی‌ست زنده و روح‌دار، جایی که زندگی با چرخه‌ی شکار، مهاجرت و سرما پیوند خورده است. شخصیت‌ها اغلب در ستیز با عناصر طبیعی‌اند، اما هرگز از آن‌ها گسسته نیستند؛ انسان یکی از ساکنان جهان است، نه فرمانروای آن.
در مرکز این افسانه‌ها، پیوندی ژرف با طبیعت جای دارد؛ قصه‌هایی از زیستن در دل برف و سکوت، جایی که بقا وابسته به احترام به زمین و موجوداتش است. دگرگونی و تبدیل (مانند انسان‌هایی که به گوزن شمالی بدل می‌شوند)، تنش میان خواسته‌های فردی و ضرورت‌های اجتماعی، و ارتباط مرموز میان این دنیا و جهانی نامرئی، مضامین پررنگ این روایت‌ها هستند. با این حال، در بسیاری از قصه‌ها ردپای طنز و شوخ‌طبعی نیز دیده می‌شود؛ روایاتی که با سادگی و شیرینی خود، هم درس زندگی‌اند و هم مایه‌ی لبخند.
"افسانه های مردم قطب شمال" تنها یک مجموعه‌ی فولکلور نیست؛ گنجینه‌ای فرهنگی‌ست که سنت شفاهی اقوام شمال را زنده نگه می‌دارد. با ترجمه‌ی روشن و وفادار ایرینا ژلزنوا، این افسانه‌ها فرصتی می‌آفرینند تا به دنیایی سر بزنیم که در آن اسطوره، زیستن و خیال در هم تنیده‌اند. این کتاب، پلی‌ست میان فرهنگ‌ها، و دعوتی‌ست به شنیدن صدای مردمانی که خانه‌شان، جایی در دل یخ و نور است.