محتوای کتاب "خاطرات و تالمات مصدق"، مطالبی است که دکتر "محمد مصدق" در دوران حبس خود در لشکر دوم زرهی و اقامت اجباری در احمدآباد به رشتهی تحریر درآورد و ترکیبی از مطالب دو کتاب "شرح مختصری از زندگی و خاطراتم" و "مختصری از تاریخ ملی شدن صنعت نفت در ایران" می‌باشد. اکنون اثر پیش رو با دربرگرفتن مطالب هر دو کتاب، عنوان یک سند تاریخی از دکتر "مصدق" به یادگار مانده است.
مصدق بر اساس یادداشت آغازین کتاب به قلم ایرج افشار که یکی از ایران‌شناسان نامدار کشور است، تا پایان دوره وزارت امور خارجه در سال 1302، در نگارش وقایع کلیدی زندگی خود در کتاب "شرح مختصری از زندگی و خاطراتم" کوشیده است. کتاب دوم، "مختصری از تاریخ ملی شدن صنعت نفت ایران" در سه بخش تنظیم شده است. بخش اول توضیحی از عملکرد او در مقام نخست وزیری است؛ قسمت دوم لایحه دیوان عالی کشور را دربردارد و بخش سوم نیز جوابیه‌ای به محمدرضا شاه را شامل می‌شود که از خواندنی‌ترین بخش‌های این کتاب است.
آنچه در "خاطرات و تالمات مصدق"، به قلم و زبان دکتر "محمد مصدق" نقل شده است، از جمله کتاب‌هایی است که بخشی از وقایع گاه شیرین و گاه تاسف‌بار را در برابر دیدگان خواننده قرار می‌دهد. این اثر خاطرات و مسیرهایی که دکتر "مصدق" طی کرد و تمام وقایع زندگی وی از جمله دوران نمایندگی‌اش در مجلس شورای ملی را در بر می‌گیرد. کتاب همچنین شامل مبارزه او برای ملی شدن صنعت نفت ایران، مدت کوتاهی که وی به عنوان نخست وزیر فعالیت می‌کرد و تلاش‌های وی برای اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت ایران را نیز شامل می‌شود. آنچه در کتاب "خاطرات و تالمات مصدق" بیان شده، برای درک روحیات این چهره برجسته کافی است و خواننده را به خوبی با او آشنا می‌کند.
کتاب خاطرات و تالمات مصدق
علمی
دکتر محمد مصدق
