کتاب بدعت ها و بدایع نیما یوشیج
نویسنده:
مهدی اخوان ثالث
معرفی کتاب بدعت ها و بدایع نیما یوشیج
"بدعت ها و بدایع نیما یوشیج" اثری است از "مهدی اخوان ثالث" متخلص به "م. امید" که در آن مجموعه ای از چند مقاله ی او در مورد "نیما یوشیج" کنار هم قرار گرفته و به نوعی ادای دین شاگرد در حق استاد و معرف آرا و بدایع "نیما یوشیج" است. در میان شاعران نیمایی، "م. امید" از متعهدترین افراد بود که بیش از هر شاعر دیگری به ذهنیات، و نحوه ی بیان "نیما" وفادار ماند. می توان گفت سهمی که "مهدی اخوان ثالث" و "احمد شاملو" در معرفی شعر "نیما" به محافل ادبی داشته اند، بسیار در پذیرش آن به عنوان سبکی نو و سپس شکوفایی اش نقش داشته است. "اخوان" هم همچون "نیما" نشان داد که صرف بدیع بودن زبان، به اثر رنگ تازگی نمی بخشد و این فکر و نگاه شاعر است که باید نو شود.
نثر کتاب "بدعت ها و بدایع نیما یوشیج" از همان طنین دلنشین و فضای گرم نوشته های "مهدی اخوان ثالث" برخوردار است و مانند دیگر آثار وی، رد ذوق شاعر بر مطالب کتاب دیده می شود. "م. امید" ساختار این کتاب را به این شکل طراحی کرده که در آن، طی هر بخش به یکی از تصرفات زبانی و شاعرانه ی نیما اشاره می کند و سپس در بحث با یک چهره ی فرضی، که به نظر می رسد ترکیبی از آرای ادیبان مخالف نیما را ارائه می کند، به عرضه ی نمونه هایی از بزرگان شعر و ادب فارسی می پردازد و به این شکل تصرفات نیما را توجیه می نماید. در مجموع این کتاب و دیگر آثار "م. امید"، خوانندگان را بیشتر با شعر نوی نیمایی و عملکرد ادبی "نیما یوشیج" آشنا می کند.
نثر کتاب "بدعت ها و بدایع نیما یوشیج" از همان طنین دلنشین و فضای گرم نوشته های "مهدی اخوان ثالث" برخوردار است و مانند دیگر آثار وی، رد ذوق شاعر بر مطالب کتاب دیده می شود. "م. امید" ساختار این کتاب را به این شکل طراحی کرده که در آن، طی هر بخش به یکی از تصرفات زبانی و شاعرانه ی نیما اشاره می کند و سپس در بحث با یک چهره ی فرضی، که به نظر می رسد ترکیبی از آرای ادیبان مخالف نیما را ارائه می کند، به عرضه ی نمونه هایی از بزرگان شعر و ادب فارسی می پردازد و به این شکل تصرفات نیما را توجیه می نماید. در مجموع این کتاب و دیگر آثار "م. امید"، خوانندگان را بیشتر با شعر نوی نیمایی و عملکرد ادبی "نیما یوشیج" آشنا می کند.
درباره مهدی اخوان ثالث
مهدی اخوان ثالث (۱۰ اسفند ۱۳۰۷ مشهد - ۴ شهریور ۱۳۶۹ تهران)، شاعر پرآوازه و موسیقی‌پژوه ایرانی بود. نام و تخلص وی در اشعارش م. امید بود.
اشعار او زمینهٔ اجتماعی دارند و گاه حوادث زندگی مردم را به تصویر کشیده‌است؛ همچنین دارای لحن حماسی آمیخته با صلابت و سنگینی شعر خراسانی و نیز در بردارندهٔ ترکیبات نو و تازه است.
اخوان ثالث در شعر کلاسیک فارسی توانا بود و در ادامه به شعر نو گرایید. از وی اشعاری در هر دو سبک به جای مانده‌است. همچنین او آشنا به نوازندگی تار و مقام‌های موسیقایی بود.
به گفته برخی از منتقدین، تصویری که از م. امید در ذهن بسیاری به جا مانده این است که او از نظر شعری به نوعی نبوت و پیام‌آوری روی آورده و از نظر عقیدتی آمیزه‌ای از تاریخ ایران باستان و آراء عدالت‌خواهانه پدیدآورده و در این راه، گاه ایران‌دوستی او جنبه نژادپرستانه پیدا کرده‌است. در واقع اخوان ثالث شعر را چنین تعریف می‌کند: شعر محصول بی‌تابی انسان در لحظاتی است که در پرتو شعور نبوت قرار می‌گیرد.
اما اخوان این موضوع را نمی‌پذیرفت و در این باره گفته‌است: «من به گذشته و تاریخ ایران نظر دارم. من عقده عدالت دارم. هرکس قافیه را می‌شناسد، عقده عدالت دارد. قافیه دو کفه ترازو است که خواستار عدل است… گهگاه فریادی و خشمی نیز داشته‌ام.»
شعرهای اخوان در دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ شمسی روزنه هنری تحولات فکری و اجتماعی زمان بود و بسیاری از جوانان روشنفکر و هنرمند آن روزگار با شعرهای او به نگرش تازه‌ای از زندگی رسیدند. مهدی اخوان ثالث بر شاعران معاصر ایرانی تأثیری عمیق داشته‌است.
هنر اخوان در آمیزش شعر کهن و سبک نیمایی و سوگ او بر گذشته، مجموعه‌ای به وجود آورد که خاص او بود و اثری عمیق در هم‌نسلان او و نسل‌های بعد گذاشت.
دسته بندی های کتاب بدعت ها و بدایع نیما یوشیج
قسمت هایی از کتاب بدعت ها و بدایع نیما یوشیج
بحث خود را از هبوط آدم شروع نکنیم و از اینکه مثلا آدمی، ابتدا رقاصی کرد یا آواز خواند. بعد از اسلام شعر ما چه حالی پیدا کرد یا چه و چه ها و حتی شروع نکنیم از دورۀ قبل خود و مشروطیت و بعد هم. در این باره سخن هایی گفته اند و بحث هایی شده که ما بی نیازیم از اعاده و تکرارشان. ما هیچ زمانی زمان معینی را نمی شناسیم که بگوییم فی المثل از وقتی که اولین اجنبی سر برهنه گام نهاد بر خاک هموطنان پا برهنۀ ما و اولین ترجمۀ سه تفنگدار که منتشر شد؛ چه ها شد. یا بگوییم مثل بعضی قصه ها که می گویند: در سپیده دم آوریل فلان و دویست و نود و اند هجری هنگامی که برگ های خزان زده در منتهی الیه کوچۀ در دار تکان تکان می خوردند و هنگامی که نخستین تق تاق تفنگ ستارخان صدا کرد، تحول شعر فارسی آغاز شد، نه. ما از نیما یوشیج آغاز می کنیم که اگر نقطه ای بشناسیم یا بخواهیم بشناسیم برای تحول شعر جدید فارسی اوست و در اوست آنچه اصلی و حقیقی است و در آثار اوست که همۀ عناصر لازم تحول را می توانیم ببینیم و نشان دهیم. دگرگونی شعر ما و افتادنش به طریق تازه در حقیقت نقطه ای روشن تر از نیما ندارد.
مقالات مرتبط با کتاب بدعت ها و بدایع نیما یوشیج
مسیر شکل‌گیری ادبیات مدرن ایران
ادامه مقاله
آشنایی با انواع سبک های نگارش و شیوه استفاده از آن ها
در این مطلب به چهار نوع اصلی در سبک های نگارش می پردازیم و همچنین، شیوه ی استفاده از آن ها را مرور می کنیم.
محصولات مرتبط با کتاب بدعت ها و بدایع نیما یوشیج
اولین نفری باشید که نظر خود را درباره "کتاب بدعت ها و بدایع نیما یوشیج" ثبت می‌کند