کتاب تاریخ سینما از ما شروع نمی شود

«تاریخ سینما از ما شروع نمی‌شود» گفتگوها، مقالات و یادداشت‌های زاون قوکاسیان منتقد و پژوهشگر سینمای اهل اصفهان، در طول چهار دهه فعالیت مطبوعاتی است. این مطالب را حامد قصری و مصطفی حیدری انتخاب کرده‌اند. این کتاب به نوعی ادای احترام به منتقدی است که تمام عمر در اصفهان ماند و دوام آورد. کار مستمر زاون قوکاسیان در طول سالیان، ویژه و خاص بود.
زاون قوکاسیان یکی از شخصیت‌های مهم سینمای اصفهان در دهه‌های اخیر بود. او افزون بر فعالیت در اصفهان، کتاب‌های بسیاری نیز دربارۀ شخصیت‌های سینمایی کشور منتشر کرده است. بهمن فرمان‌آرا، بهرام بیضایی، گلاب آدینه، مسعود کیمیایی، هوشنگ مرادی کرمانی، خسرو سینایی، عباس کیارستمی، فاطمه معتمدآریا، لرتا هایراپتیان، رضا ارحام‌صدر و .... از جمله کارگردانان، نویسندگان و بازیگرانی هستند که زاون قوکاسیان در کتاب‌هایی با رویکرد تاریخ شفاهی سینما با آن‌ها گفتگو کرده است. به همین دلیل می‌توان قوکاسیان را یکی از نویسندگان و پژوهشگران تأثیرگذار بر تاریخ شفاهی سینمای ایران دانست.
در شکل‌گیری شخصیت زاون قوکاسیان سه دوره‌ی شاخص وجود دارد؛ نخست، دوران همراهی با مادر که او را با ادبیات و فرهنگ ایرانی آشنا می‌کند. او نخستین سینما، نخستین مطالعات و نخستین پرسه‌زنی‌ها را با مادرش «آدا آتایان» تجربه می‌کند. دوم، دوران همراهی با محمد حقوقی، معلم انشای دبیرستان زاون که بچه‌های دبیرستان را به دیدن فیلم‌های خاص تشویق می‌کند. فیلم آگراندیسمان (آنتونیونی) را نخستین بار محمد حقوقی برای نسل زاون تشریح و تفسیر می‌کند. سوم، دیدن فیلم «چشمۀ» آربی آوانسیان. این فیلم به‌اندازه‌ای بر ذهن او تأثیر می‌گذارد که قوکاسیان 23 ساله نخستین کتابش را دربارۀ یک فیلم در تاریخ سینمای ایران می‌نویسد: کتابی با عنوان «چشمه» در سال 1351.
«تاریخ سینما از ما شروع نمی‌شود» در دو بخش گردآوری شده است. بخش اول گفتگوهایی است که زاون طی چهار دهه‌ی گذشته با هنرمندان، بازیگران و سینماگران ایرانی در مجلات مختلف از مجلۀ نگین انجام داده و به‌نوعی مهجور مانده بودند. این نوشته‌ها از دل تاریخ بیرون کشیده شده و تصحیح مجددی بر روی آن صورت گرفته است. بخش دوم دربرگیرنده پنج یادداشت و نوشتار از قوکاسیان دربارۀ هنر ایران است.
«تاریخ سینما از ما شروع نمی‌شود» کتابی خواندنی برای علاقمندان به سینما و قلم زاون قوکاسیان است. این کتاب روایتگر بخشی از تاریخ شفاهی سینمای ایران است که برای پژوهشگران این عرصه بسیار مفید و راهگشاست.