تا نیمة قرن بیستم، اسماعیلیان را تقریبا منحصرا از روی مدارک و شواهدی که دشمنانشان فراهم آورده و یا جعل کرده بودند می‌شناختند. در نتیجه، انواع افسانه‌ها در میان مسلمانان و نیز جوامع غربی دربارة تعالیم و کارهای اسماعلیان شایع بود. با کشف و مطالعة آثاری بی‌شمار متون اسماعیلی اصلی که در مجموعه‌های خصوصی هند، آسیای مرکزی، سوریه (شام)، یمن و دیگر مناطق محفوظ مانده بود، انکشافی در بررسی‌های اسماعیلی پدید آمد. بسیاری از این متون از سال 1950 ویراسته، ترجمه و منتشر شده است و به این طریق به پیشرفت چشمگیر تحقیقات جدید اسماعیلی کمک کرده است. کتاب حاضر جنبه‌هایی از تاریخ و اندیشة اسماعیلی در سده‌های میانه را دربرمی‌گیرد. نگارندگان طی مباحث مختلف کتاب، وجوه و مراحل مختلف تاریخ اسماعیلی را به بحث می‌گذارد و سهم اسماعیلیان قدیم و نیز اسماعیلیان بعد را در فرهنگ اسلامی توصیف می‌کنند. برخی از فصول کتاب دربارة شخصیت‌های فرقة اسماعیلیه مثل صباح است و فصول دیگر، اسماعیلیان را در متن جوامع مسلمان سده‌های میانه نشان می‌دهد. علاوه بر آن که روابط میان اسماعلیان و صلیبیان را از نو بررسی می‌کند و اسطوره‌ها و افسانه‌هایی را که از این ارتباط دربارة اسماعلیه پدید آمده است، از دید تحقیق مجدد می‌گذراند.
کتاب اسماعیلیه و ایران
فرزان روز
فرهاد دفتری
