کتاب 101 خاطره جنگی

این اثر نوشته ژنرال راسم دلیچ، از حاضران جنگ بوسنی، است که وی خاطراتش از روزهای حضور در جبهه ها روایت کرده است. خاطراتی کوتاه از روزهایی که بوسنی در جنگی کینه ورزانه می سوخت. این کتاب برای اولین بار در سال 2009 از سوی انجمن دفاع از ارزش های مبارزه برای بوسنی و هرزگوین منتشر شد و پس از آن به قلم محمدباقر پی پل زاده ترجمه شد و حالا قرار است در ایران هم منتشر شود.
کتاب از 101 خاطره از زبان دلیچ که در آن زمان یکی از فرماندهان جنگ بود، تشکیل شده است. وی در این خاطرات، علاوه بر شرح وضعیت جاری در بوسنی، توصیف وضعیت مردم درگیر در جنگ، بیان اوضاع و احوال زندگی در شهرهای جنگ زده بوسنی، وضعیت نظامی نیروها و ... به بیان خاطراتش با ایرانی ها هم می پردازد. دلیچ در این اثر بارها از ایرانی ها به عنوان یکی از دوستان راستین بوسنی یاد می کند و از خاطرات شیرینش با ایرانی ها می گوید.
دلیچ در ابتدای اثر خود به ذکر چرایی روی آوردن به نگارش خاطراتش می پردازد. وی که این اقدام را سخت عنوان می کند، از دلایل نگارش کتابش چنین می گوید: هر یک از خاطرات این کتاب پیامی عبرت آموز دارد. زیرا این جنگ برای همۀ اهالی بوسنی، به ویژه بوشیناک ها (مسلمانان بوسنی)، لحظات سرنوشت سازی را رقم زده است. من از شرح برخی خاطرات در این کتاب صرف نظر کرده ام. چون پیچیدگی هایی داشتند که در دراز مدت بر جوانان تأثیر منفی می گذاشتند.
کتاب حاضر در برگیرنده دیدگاه های شخصی من است و مجموعه ای از دیدارها و تماس های من با شخصیت های مختلف در دهۀ نود. به هر حال، قصد من این بود که واقعیت های تلخ و شیرین جنگ را به طور عینی بازگو کنم... در این کتاب کوشیده ام نحوۀ بیداری و قیام و رشد و بالندگی سیاسی و نظامی بوشیناک ها را به شکل عینی تشریح کنم.
خوانندگان کتاب کاملا متوجه خواهند شد که جامعۀ جهانی چه اهدافی را دنبال می کرد. و اینکه چگونه مدعی دفاع از حقوق بشر بود ولی عملا از متجاوزان و اعمال فاشیستی آن ها حمایت می کرد. این کتاب بخش هایی از آن دوران توفانی را به تصویر می کشد... .»