کتاب اللمع فی التصوف
نویسنده:
ابونصر سراج طوسی
3.75
از
2
رأی
ناموجود
640000
معرفی کتاب اللمع فی التصوف
سرشت اقلیمی و سرنوشت تاریخی ما چنان قلم و رقم خورده که بیشترین مایه‌های ذات‌زادمان و مهمترین جان‌آورد و مایه‌پرورد زبان و فرهنگمان در فضایی اشراق‌گون امکان طلوع و ظهور بیابند و شاخ و برگ بگیرند.
عرفان در تاریخ ایران بازتاب صدها صدای ناگفته شد و تنها آوای مردمی گشت که توان و توش هرگونه فریاد را در حلقوم او خفه ساخته بودند و جز در قالب کلماتی اندک امکان گفتار یافته‌های خویش را نداشتند. می‌توان گفت که عرفان در طول تاریخ ایران -به ویژه بعد از اسلام- چنان در تار و پود زبان و فرهنگ ایران تنیده شد که همهٔ هویت آن را از آن خود ساخت چنان که بدون شناخت عرفان تصویر و تصور درستی از ایران را غیرممکن ساخت.
اللمع فی التصوف، از مآخذ مهم و آثار گرانبهایی است که دربارهٔ سیر و سلوک تصوف به قلم یک ایرانی فرزانه به زبان عربی تألیف شده است، و همواره جزء معتبرترین منابع عرفان‌شناسی و سیر تحولات تاریخی آن دل‌ها و چشم‌ها را می‌ربوده است. متن انتقادی اثر را نیکلسون، محقق نامدار ادبیات عرفانی اسلامی پس از کوشش و تلاش بسیار به همراه خلاصهٔ آن به زبان انگلیسی در سال 1914 م. منتشر کرد.
علاوه بر قدمت تألیف، نوع نگاه مولف، گستردگی مباحث و موضوعات، پرداخت مسائل غامض و شبهه‌ناک، نثر متین و پخته و نگاهداشت تعادل در همهٔ مقوله‌های مربوط به تصوف، از عوامل تأثیرگذار بر گسترش و نفوذ کم‌نظیر آن در بین تمامی گروه‌های عرفان‌گرا و صوفی مشرب بوده و هست.
ابونصر سراج طوسی از زاهدان و صوفی مشربان عصر خود بوده و همهٔ قبیله و خانوادهٔ او عابدان صوفی بوده‌اند و در مشرب تصوف بیشتر طریقت صحو و زهد را می‌پیموده‌اند و چندان اهل سکر و شطح و عشق نبوده‌اند. و چنان که از فحوای کلمات شیخ در خلال اللمع برمی‌آید، او همواره می‌کوشد شطحیات مشایخ سکر را هم به گونه‌ای شریعت‌پسند تأویل کند و طریقتبان عهد خود باشد تا عوام نشورند و علمای عوام برنیاشوبند.
«اللمع» شامل 14 کتاب و هر کتاب از باب‌های مختلفی تشکیل شده است. کتاب اول مقدمات، کتاب دوم احوال و مقامات، کتاب سوم در باب دریافت صوفیان از قرآن و پیروی از آن، کتاب چهارم در باب اسوه بودن رسول خدا(ص) و چگونگی اقتدا به او، کتاب پنجم مستنبطات، کتاب ششم یاران و همنشینان پیامبر، کتاب هفتم در مراسم و آداب صوفیان، کتاب هشتم در مسائل و اختلاف اقوال صوفیان در پاسخ‌های آنها، کتاب نهم مکاتبات و خطبه‌ها و اشعار و دعاها و رسائل صوفیان، کتاب دهم در سماع، کتاب یازدهم وجد، کتاب دوازدهم در اثبات علامات و کرامات صوفیان، کتاب سیزدهم در بیان مشکلات و کتاب چهاردهم تفسیر شطحیات و کلماتی که ظاهرشان زشت و ناپسند می‌آید اما در باطن زیبا و درست هستند.
عرفان در تاریخ ایران بازتاب صدها صدای ناگفته شد و تنها آوای مردمی گشت که توان و توش هرگونه فریاد را در حلقوم او خفه ساخته بودند و جز در قالب کلماتی اندک امکان گفتار یافته‌های خویش را نداشتند. می‌توان گفت که عرفان در طول تاریخ ایران -به ویژه بعد از اسلام- چنان در تار و پود زبان و فرهنگ ایران تنیده شد که همهٔ هویت آن را از آن خود ساخت چنان که بدون شناخت عرفان تصویر و تصور درستی از ایران را غیرممکن ساخت.
اللمع فی التصوف، از مآخذ مهم و آثار گرانبهایی است که دربارهٔ سیر و سلوک تصوف به قلم یک ایرانی فرزانه به زبان عربی تألیف شده است، و همواره جزء معتبرترین منابع عرفان‌شناسی و سیر تحولات تاریخی آن دل‌ها و چشم‌ها را می‌ربوده است. متن انتقادی اثر را نیکلسون، محقق نامدار ادبیات عرفانی اسلامی پس از کوشش و تلاش بسیار به همراه خلاصهٔ آن به زبان انگلیسی در سال 1914 م. منتشر کرد.
علاوه بر قدمت تألیف، نوع نگاه مولف، گستردگی مباحث و موضوعات، پرداخت مسائل غامض و شبهه‌ناک، نثر متین و پخته و نگاهداشت تعادل در همهٔ مقوله‌های مربوط به تصوف، از عوامل تأثیرگذار بر گسترش و نفوذ کم‌نظیر آن در بین تمامی گروه‌های عرفان‌گرا و صوفی مشرب بوده و هست.
ابونصر سراج طوسی از زاهدان و صوفی مشربان عصر خود بوده و همهٔ قبیله و خانوادهٔ او عابدان صوفی بوده‌اند و در مشرب تصوف بیشتر طریقت صحو و زهد را می‌پیموده‌اند و چندان اهل سکر و شطح و عشق نبوده‌اند. و چنان که از فحوای کلمات شیخ در خلال اللمع برمی‌آید، او همواره می‌کوشد شطحیات مشایخ سکر را هم به گونه‌ای شریعت‌پسند تأویل کند و طریقتبان عهد خود باشد تا عوام نشورند و علمای عوام برنیاشوبند.
«اللمع» شامل 14 کتاب و هر کتاب از باب‌های مختلفی تشکیل شده است. کتاب اول مقدمات، کتاب دوم احوال و مقامات، کتاب سوم در باب دریافت صوفیان از قرآن و پیروی از آن، کتاب چهارم در باب اسوه بودن رسول خدا(ص) و چگونگی اقتدا به او، کتاب پنجم مستنبطات، کتاب ششم یاران و همنشینان پیامبر، کتاب هفتم در مراسم و آداب صوفیان، کتاب هشتم در مسائل و اختلاف اقوال صوفیان در پاسخ‌های آنها، کتاب نهم مکاتبات و خطبه‌ها و اشعار و دعاها و رسائل صوفیان، کتاب دهم در سماع، کتاب یازدهم وجد، کتاب دوازدهم در اثبات علامات و کرامات صوفیان، کتاب سیزدهم در بیان مشکلات و کتاب چهاردهم تفسیر شطحیات و کلماتی که ظاهرشان زشت و ناپسند می‌آید اما در باطن زیبا و درست هستند.
درباره ابونصر سراج طوسی
ابونصر، عبدالله بن على سراج طوسى (متوفای 378ق)، القاب وی طاووس الفقراء، فقیه، شیخ الاسلام، شیخ الصوفیة، زاهد، صوفى، شهرت وى سراج است، او از فقهاى صوفيان در قرن چهارم هجرى است. هرچند کتاب «اللمع» او بسيار پرآوازه است، ولى درباره چگونگى و چند و چون حوادث زندگى نویسنده‌اش اطلاعات چندانى در دست نيست. او، سنى‌مذهبى متعصب و از عالمان فقه و اصول بود و خاندانش به زهد و پارسايى شناخته مى‌شد.
برخى با نظر به معناى لغوى سراج(زين‌ساز) پنداشته‌اند كه ابونصر سراج همان پير پالان‌دوز مدفون در جنوب شرقى مشهد، نزدیک صحن آستان قدس رضوى است ولى ظاهراً این ادعا درست نيست
بسيارى از مشايخ طريقت، شاگرد بلاواسطه يا مع‌الواسطه سراج هستند.یکى از شاگردان و دست‌پروردگان ابونصر سراج، به نام ابوالفضل سرخسى، راهنماى صوفى بزرگ خراسان، ابوسعيد ابوالخير شد.
ابونصر سراج از صوفيان شريعت‌مدار بود؛ به‌طورى كه صوفى واقعى را تابع شرع و حلال و حرام الهى مى‌دانست و لذا او در «اللمع» چنين تصريح كرده: «كسى كه ادعاى تصوف كند و برخى از آداب صوفيان را به‌جا آورد، ولى اساس تصوف را بر سه پايه محكم نساخته باشد، فريب خورده است؛ هرچند، بتواند در هوا راه رود يا سخنى حكيمانه گوید يا در نزد مردم مقبولیتى بيابد.
آن سه اصل، این است: اول، اجتناب از همه محرمات بزرگ يا كوچك؛ دوم، انجام همه واجبات سخت يا آسان و سوم، واگذاشتن دنيا برای اهل آن؛ كم يا زيادش، مگر آنچه برای مؤمن ضرورى است و آن ضرورى، چهار مورد است كه پيامبر(ص) فرمود: چهار چيز در دنياست، ولى از دنيا نيست: طعام، برای رفع گرسنگى؛ لباس، برای پوشش؛ منزلى برای سكونت و همسرى برای آرامش».
سراج، «اللمع» را در دوران ترس و ناأمنى و برای دفاع از عقايد و اعمال صوفيان نگاشت و «التعرف لمذهب التصوف» كلاباذى نيز در همین فضا و برای چنين هدفى پديد آمد.
از آثار ديگر ابونصر سراج، خبرى نداريم و اگر به فرض، کتاب ديگرى غير از «اللمع» نيز نگاشته، اكنون هيچ اثرى از آن در دست نيست.
سراج طوسى، در ماه رجب سال 378ق، در طوس از دنيا رفت. گویند: پدر ابونصر و به روايتى خودش، در حال نماز وفات كرد
دسته بندی های کتاب اللمع فی التصوف
محصولات مرتبط با کتاب اللمع فی التصوف
نظر کاربران در مورد "کتاب اللمع فی التصوف"
1 نظر تا این لحظه ثبت شده است
1 نظر تا این لحظه ثبت شده است
ای کاش این کتاب موجود شود.....
1401/09/08
|
توسطمرتضی بیگ لو
1
|
پاسخ ها