سید محمدامین قانعی‌راد (زادهٔ ۱۳۳۴ – درگذشتهٔ ۲۴ خرداد ۱۳۹۷) جامعه‌شناس برجسته ایرانی، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران و عضو هیئت علمی و استاد جامعه‌شناسی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور بود. وی در سن ۶۳ سالگی و پس از دوره ای تحمل بیماری سرطان در شامگاه ۲۴ خردادماه ۱۳۹۷ درگذشت. قانعی راد در سال ۱۳۳۴ در کهریزک به دنیا آمد. پدر او رییس امور مالی کارخانه قند کهریزک بود. پس از تعطیلی این کارخانه، قانعی راد به همراه خانواده به شهر ری مهاجرت کرد. او دوره دبستان و دبیرستان خود را در این شهر به پایان رساند. قانعی راد دیپلم طبیعی خود را در دبیرستان عظیمیه شهرری اخذ کرد. سپس کنکور داد و در رشته پزشکی ارتش پذیرفته شد. پدرش با ثبت نام او در ارتش مخالفت کرد. به همین دلیل او راهی خدمت سربازی شد؛ جایی که با آثار شریعتی بیشتر آشنا شد. آشنایی با آثار شریعتی او را به رشته ی جامعه شناسی علاقمند کرد. او در یکی از مصاحبه هایش اشاره می کند که در رشته ی جامعه شناسی، او مسئولیت و تعهد اجتماعی را دید و این باعث شد که این رشته را به پزشکی ترجیح دهد. پس از پایان دوره ی سربازی، او در سال ۱۳۵۵ در رشته انسان شناسی در دانشگاه تهران پذیرفته شد. رشته ای که با ادغام در رشته های دیگر پس از انقلاب فرهنگی عنوان علوم اجتماعی به او داده شد. پس از فارغ التحصیلی در رشته علوم اجتماعی با گرایش پژوهشگری اجتماعی، قانعی راد با کسب رتبه اول به تحصیل در رشته جامعه شناسی در دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی ارشد ادامه داد. او پایان نامه خود را زیرنظر دکتر غلامعباس توسلی نوشت و به عنوان نفر اول در این رشته فارغ التحصیل شد. در ورودی دکتری او بازهم مقام اول را کسب کرد و پایان نامه خود را تحت عنوان عوامل معرفتی و اجتماعی رشد و افول علم در ایران دوره اسلامی (قرن سوم تا پنجم هجری) تحت نظر دکتر غلامعباس توسلی و دکتر محمد توکل به نگارش در آورد. این مطالعه یک مطالعه ی جامعه شناسی تاریخی و جامعه شناسی علم بود که در سال ۱۳۸۴ توسط مرکز تحقیقات سیاست علمی ایران تحت عنوان جامعه شناسی رشد و افول علم در ایران به چاپ رسید. او در سال های پایانی عمر خود با اعمال تغییراتی این کتاب را به انتشارات علمی و فرهنگی سپرد که در سال ۱۳۹۷ تحت عنوان اخلاقیات شعوبی و روحیه علمی توسط این انتشارات به چاپ و همزمان با چهلمین روز درگذشت او از این کتاب رونمایی شد.
