کتاب تئاتر آوانگارد

«تئاتر آوانگارد» نوشته‌ی کریستوفر اینس است. کریستوفر اینس، استاد دانشگاه یورک کانادا و یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران درام مدرن در سال ۱۹۴۱ متولد شد و در نوزدهم ژوئن سال ۲۰۱۷ درگذشت. از‌ جمله کتاب‌ مهم دیگر او در این حوزه می‌توان به «مقدمه‌ کمبریج بر کارگردانی تئاتر» اشاره کرد. او در این کتاب به بررسی پیشرفت تئاتر آوانگارد از زمان شکل‌گیری آن می‌پردازد.
مفهوم آوانگارد همواره بحث‌برانگیز بوده است. ساده‌ترین و شاید عمومی‌ترین تعریف تئاتر آوانگارد تئاتری است که مدام دست به نوآوری در فرم بزند. اما برخی هم معتقدند که آوانگارد جنبشی تاریخی بوده که زمانش به سر آمده و دیگر زنده نیست. از منظری دیگر هنر آوانگارد شورش بر ضد سنت‌های موجود است، اما اگر این شورش و انقلاب پیروز شود و اکثریت را به دست آورد، خودش به سنتی جدید تبدیل می‌شود و بعد آوانگاردی دیگر بر ضد این اکثریت غالب برخواهد خواست. به این ترتیب و به قول اوژن یونسکو در سخنرانی‌اش در مورد تئاتر آوانگارد، این تئاتر تا وقتی که پذیرفته نشده، تا وقتی که تبدیل به سنت نشده، «تئاتر اقلیت» است. نکته‌ی مهم اما این است که آثار هنری از نظریه پیروی نمی‌کنند. آن‌ها راه خودشان را می‌روند و این راه گاهی با نظریه هم‌سو است و گاه نیست. آیا می‌شود ویژگی مشترکی پیدا کرد که تئاترهایی که در طول تاریخ برچسب آوانگارد به آن‌ها خورده را همزمان شامل شود؟ به نظر می‌رسد که کریستوفر اینس به دنبال پاسخ به این پرسش است. او در این کتاب با بررسی پیشرفت تئاتر آوانگارد از زمان شکل‌گیری نطفه‌ی آن در سال 1890 معتقد است که نیروی محرکه‌ی تجربه‌های تئاتری مدرن، به صورتی ظاهرا متناقض، مبتنی بر بدوی‌گرایی است. از نظر او، در درام آوانگارد بدوی‌گرایی در همراهی با تجربه‌های زیبایی‌شناختی جهت پیشبرد فرایند تکنیکی خود، به دنبال پاسخی برای پرسش‌های بنیادینی است؛ درباره چیستی مفاهیمی چون تئاتر، نمایش، بازیگر، تماشاگر و رابطه تمام این‌ها با هم و البته این پرسش که چه شرایطی بهترین کمک را به این رابطه می‌کند.
از نظر کریستوفر اینس آنچه استریندبرگ، آرتو، بروک، منوشکین، باربا، مولر، ویلسون و شپرد را به هم پیوند می‌دهد، سنت‌های کهن است. این بدوی‌گرایی گسترده، به فهم هر دو جنبه‌ی سیاسی و زیبایی‌شناختی تئاتر مدرن کمک کرده و بینشی تازه در باب گرایش‌های اجتماعی معاصر فراهم آورده است.
«تئاتر آوانگارد» کتابی مفید برای علاقمندان و دانشجویان و اساتید تئاتر و به‌خصوص تئاتر آوانگارد است. نویسنده به این موضوع از منطری تازه نگاه می‌کند که می‌تواند بحث‌ درباره‌ی تئاتر آوانگارد را زنده و گسترده‌تر کند.