کتاب فلسفه ها و فرهنگ ها

فریدریک کاپلستون، با مجموعۀ تاریخ فلسفه‌اش در ایران معروفیت زیادی دارد. کتاب «فلسفه‌ها و فرهنگ‌ها» تشکیل شده از مجموعه سخنرانی‌های او در سال 1978 است. او در این کتاب از این تز دفاع می‌کند که فلسفه‌ورزی یک عمل جدا افتاده از جامعه به عنوان یک کار ثابت نیست، بلکه اتفاقا هر فلسفه‌ای تحت تأثیر شرایط فرهنگی و تاریخی خود است و نتیجتا پویا و متکثر است که چالش‌های خاص وجود انسانی را بازنمایی می‌کند. به طور کلی این کتاب دارای هشت فصل است که در هر فصل به جنبه‌های مختلف رابطۀ فلسفه و فرهنگ‌های مختلف پرداخته می‌شود. در فصل اول کاپلستون به توصیف رابطۀ بین فلسفه و دین، تاریخ و علم می‌پردازد. فصل دوم کتاب به فرهنگ و آیین‌های هندی مانند برهمن و چگونگی تأثیر آن بر فلسفۀ هندی اختصاص یافته است و در فصل بعد فرهنگ و اخلاقیات چینی، شامل بودیسم، تائوئیسم و آراء کنفوسیوس مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. کاپلستون سپس به سراغ ادیان ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) می‌آید و توضیح می‌دهد که چگونه این ادیان منجر به توسعۀ فلسفه در خاورمیانه و همچنین در غرب شده‌اند. پس از این بررسی‌های تاریخی جداگانه، در فصل بعدی کتاب، کاپلستون به مقایسۀ بین فلسفۀ یونان باستان و قرون وسطی می‌پردازد و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن دو را که تحت تأثیر فرهنگ و جوامع مختلف بوده است را برجسته می‌نماید. فصل ششم کتاب بررسی فرهنگ و فسلفه در دوران رنسانس تا عصر روشنگری پرداخته است و سپس در فصل هفتم مسائل فلسفی معاصر مانند اگزیستنسیالیسم، فلسفۀ تحلیلی، پدیدارشناسی و مارکسیسم از جهت ارتباطشان با جامعه‌ای که در آن شکل گرفته اند موشکافی می‌گرددند. در فصل آخر نیز کاپلستون به تبیین ضرورت ارتباط بین فرهنگ‌های مختلف و گفتگو بین وجه نظرهای فلسفی متفاوت برای پیشرفت آیندۀ فلسفه می‌پردازد. به طور کلی این کتاب مجموعه‌ای ارزشمند از نظریات و بررسی‌های تاریخی فردریک کاپلستون است که تسلط و دانش زیادی دربارۀ تاریخ و فلسفه دارد. همچنین از آن جهت که کتاب از سلسله سخنرانی‌های کاپلستون تدوین شده است متنی خوانا و روان دارد که خواننده را همراه خود می‌کشاند و او را با ابعاد فلسفی فرهنگ‌های شرقی، غربی و خاورمیانه و عصر جدید آشنا می‌کند.