کتاب آخرین مرد سفید پوست

"آخرین سفید پوست" (2022) نوشته محسن حمید، یک رمان گمانه‌زنی است که به پیچیدگی‌های نژاد، هویت و تغییرات اجتماعی در دنیای معاصر می‌پردازد. داستان حول محور آندرس، مردی سفیدپوست می‌چرخد که یک روز از خواب بیدار می‌شود و متوجه می‌شود که پوستش تغییر کرده و قهوه‌ای شده است. این دگرگونی ناگهانی در او و دیگران زنجیره‌ای از تحولات اجتماعی و فرهنگی را ایجاد می‌کند که با واکنش‌های خشونت‌آمیز و اضطراب‌های اجتماعی مواجه می‌شود.
داستان در یک شهر ناشناس رخ می‌دهد و از منظر آندرس و رابطه‌اش با اونا، دوست تبدیل به معشوقه‌اش، به بررسی هویت و چالش‌های ناشی از تغییرات اجتماعی می‌پردازد. این رمان از رئالیسم جادویی برای بازتاب نژاد به عنوان یک ساختار اجتماعی و نمادین استفاده کرده و در جستجوی دگرگونی‌های هویتی در جهان معاصر است. حمید چالش‌هایی که افراد با تغییرات فردی و اجتماعی خود مواجه می‌شوند را به خوبی به تصویر می‌کشد. در این رمان، نژاد به‌عنوان ساختاری اجتماعی به چالش کشیده می‌شود. حمید به وضوح نشان می‌دهد که نژاد یک ساختار خیالی و ناپایدار است و در جستجوی تغییراتی است که در این ساختار ایجاد می‌شود. اثر، به نوعی تفسیرهایی از تجربیات نویسنده پس از 11 سپتامبر و مواجهه او با پروفایل‌های نژادی ارائه می‌دهد. داستان همچنین به فرآیند تغییر هویت و ارزیابی مجدد خود می‌پردازد، جایی که دگرگونی‌ها هویت شخصی و اجتماعی را به چالش می‌کشند و مردم و جوامع باید راه‌هایی برای سازگاری با این تغییرات پیدا کنند. این رمان ضمن نقد سلسله مراتب اجتماعی و امتیازات نژادی، به بررسی واکنش‌های اجتماعی و ترس از تغییرات ساختاری می‌پردازد. منتقدان توانایی حمید در ترکیب داستان‌گویی با تحلیل‌های اجتماعی را تحسین کرده‌اند و اثر را مشابه آثار کلاسیک چون مسخ کافکا و کوری ساراماگو می‌دانند. این رمان به‌طور نمادین نژاد و هویت را کاوش کرده است، اما برخی منتقدان معتقدند که رمان بیشتر به تجربیات افراد سفیدپوست پرداخته و می‌توانسته نگاه گسترده‌تری به دینامیک‌های نژادی ارائه دهد.