کتاب خلوص دل تمنای یک چیز است

سورن کیرکه‌گور را پدر اگزیستانسیالیسم دانسته‌اند. او آنچنان دغدغۀ یک فلسفۀ اصلاح‌گر مسیحی را داشت که حتی از ازدواج خود چشم‌پوشی کرد تا رسالتی که برای خود تعریف کرده بود را به انجام برساند. کتاب «خلوص دل تمنای یک چیز است» نیز با اهداف اصلاح‌گری مومنان مسیحی نوشته شده است تا راحت‌تر بتوانند به گناه خود اعتراف کنند و درنهایت، خود را با ارادۀ خیر خداوند هماهنگ سازند: یک راهنمای معنوی برای یک زندگی مومنانه و پاک. به واقع این کتاب یکی از تأثیرگذارترین کتاب‌های کیرکه‌گور است که بر‌اساس خطبه‌های او در سال 1843 تدوین شده است. به‌طور کلی، مضمون اصلی کتاب بیان چگونگی فراروی از تعارض‌ها و تضادهای دوگانه مانند متناهی و نامتناهی، دنیوی و معنوی و زمانمند و سرمدی است. کیرکه‌گور بیان می‌دارد تنها راهی که می‌شود از طریق آن، چنین دوگانگی‌هایی را کنار زد، تمنای یک چیز است و آن، ارادۀ خیر خداوند به‌عنوان یک وجود شخصی و نه یک مفهوم عقلانی (مانند هگل) و نه یک مفهوم اخلاقی (مانند فیشته). در‌واقع، کیرکه‌گور معتقد بود تنها راه رسیدن به خوشبختی و آرامش، همسو کردن خود با خواست خداوند و درک حضور او در لحظه‌لحظۀ زندگی است و نه آن چیزی که فلاسفۀ ایدئالیست آلمانی، مانند فیشته و هگل داعیه‌دار آنند.
نکتۀ قابل توجه دربارۀ این کتاب این است که کیرکه‌گور از سبکی شاعرانه در نوشتار کتاب بهره گرفته است. وی برای انتقال پیام خود از استعاره‌های متعدد، تناقض‌گویی‌های ادبی، دیالوگ و تصویرسازی استفاده کرده است. همچنین نویسندۀ کتاب، ارجاعات متعددی به کتاب مقدس و فلاسفۀ پیش از خود مانند سقراط، آگوستین و پاسکال دارد.
در یک نگاه کلی، کتاب «خلوص دل تمنای یک چیز است» در دو بخش کلی نوشته شده است؛ در بخش اول، کیرکه‌گور به شرح موانعی می‌پردازد که انسان را از خواست ارادۀ خدا دور می‌سازد، مانند خودبینی، غرور، خودفریبی و ترس. او سپس به راهکارهای غلبه بر این موانع پرداخته و عواقب ناشی از عدم‌سازگاری با ارادۀ خدا را بیان می‌کند. در بخش دوم کتاب اما، کیرکه‌گور شرح می‌دهد که پاداش‌ها و لوازم تمنای یک چیز، یعنی خدا، شامل شادی، تعهد و وفاداری می‌شود که در نهایت منجر به احساس عمیق آزادی، رضایت و آرامش می‌گردد. کیرکه‌گور این کتاب را برای عامۀ مردم نوشته است، به نحوی که هیچ دانش فلسفی یا الهیاتی برای خواندن کتاب لازم نیست و نتیجتا هر شخصی از هر طبقه‌ای از جامعه می‌تواند از خواندن این کتاب لذت ببرد و به درک عمیق‌تری از اخلاقیات و معنای زندگی برسد.