کتاب زندانی قفقاز

زندانی قفقاز که در ادبیات غربی گاه به نام اسیر قفقاز هم ترجمه شده ره آورد روزگار تبعید پوشکین به شهر پیاتیگورسک است؛ زمانی که تازه به بیست و دو سالگی رسیده بود و اگرچه حکومت تزاری او را زیر نظر داشت ولی باز شور جوانی و طبع روانش از جریان بازنمانده و این شعر بلند داستانی را نوشت و به نیکولای رائفسکی تقدیم کرد. در آن زمان رائفسکی برای شجاعت بی مانندی که در نبردهای روسیه تزاری در برابر ناپلئون نشان داده بود شهرتی عالمگیر داشت و به چشم پوشکین جوان نمودگاری از دلاوری و وطن پرستی می آمد. این چکامه در زمان آفرینش و انتشار خود به سبب پانوشت های دقیق و ارجاعات واقعی چشمگیر بسیار ستوده شد و بعدتر لئو تولستوی هم با بهره از آن کتابی به همین نام نوشت و منتشر کرد و البته جابه جای نوشته خود از پوشکین یادکرد. باوجوداین همچنان و با گذر بیش از یک سده نوشته پوشکین ارج و منزلت والای خود را داراست و از نقاط برجسته ادب و هنر جهان به شمار می آید.