کتاب «صوفیستیزی از صفویه تا قاجاریه» نوشته "ایمان امینی"، یک پژوهش تحلیلی است که به بررسی پدیده صوفیستیزی در تاریخ ایران از دوران صفویه تا قاجاریه میپردازد. در این اثر، امینی با استفاده از منابع معتبر تاریخی و مذهبی، تحولات اجتماعی، دینی و سیاسی این دورانها را بررسی کرده و نشان میدهد که چگونه جریان صوفیگری با چالشهای جدی روبهرو شده و در نهایت با فشارهای دینی و حکومتی مواجه گردید. کتاب در چهار فصل اصلی به تحلیل ابعاد مختلف صوفیستیزی در دو دوره صفویه و قاجاریه میپردازد. در دوران صفویه، صوفیگری ابتدا مورد حمایت حکومت قرار داشت اما با گذشت زمان و بروز بحرانهای داخلی و خارجی، صوفیان به عنوان تهدیدی برای نظم مذهبی و سیاسی شناخته شدند. امینی در این بخش نشان میدهد که در ابتدا، حکومت صفوی سعی در استفاده از صوفیگری به عنوان ابزار کنترل اجتماعی داشت، اما با تغییرات سیاسی و فرهنگی، این جریان دینی با انتقادات شدید مذهبی مواجه گردید. در دوره قاجاریه، صوفیستیزی به اوج خود رسید. این دوره شاهد رشد جریانهای مذهبی و حکومتی بود که از قدرتهای صوفیان احساس تهدید میکردند. امینی توضیح میدهد که در دوران قاجار، با توجه به ضعفهای داخلی حکومت و تهدیدات خارجی، نهادهای مذهبی به شدت با صوفیان مقابله کردند. این مقابله نه تنها جنبههای دینی داشت، بلکه به ابزاری برای تحکیم قدرت حکومتی تبدیل شد. حکومت قاجاریه تلاش میکرد تا با محدود کردن نفوذ صوفیگری، وحدت مذهبی و اجتماعی را در جامعه برقرار کند. امینی در کتاب خود به تحلیل اجتماعی و فرهنگی این پدیده نیز پرداخته و نشان میدهد که صوفیستیزی نه تنها در عرصه دینی بلکه در سطح اجتماعی و فرهنگی نیز بهعنوان ابزاری برای مشروعیتبخشی به قدرتهای حکومتی و مذهبی استفاده شده است. او همچنین بررسی میکند که چگونه این پدیده بر هویت دینی و فرهنگی جامعه ایران تأثیر گذاشته و در شکلدهی به نگرشها و رفتارهای اجتماعی نقشی تعیینکننده داشته است. کتاب «صوفیستیزی از صفویه تا قاجاریه» یک تحلیل جامع و دقیق از تحولات مذهبی و اجتماعی ایران است که در آن، پدیده صوفیستیزی در بستر تاریخی، سیاسی و اجتماعی بررسی میشود. این اثر بهویژه برای پژوهشگران و علاقهمندان به تاریخ دینی و اجتماعی ایران، منبعی ارزشمند و قابلاستناد است. مطالعه این کتاب میتواند به درک عمیقتری از روابط دینی و اجتماعی در دورانهای صفویه و قاجاریه کمک کرده و زمینهساز پژوهشهای بیشتر در این حوزه باشد.
درباره ایمان امینی
ایمان امینی (متولد ۱۳۶۰) دانش آموخته دکتری تصوف و عرفان، دانشگاه ادیان و مذاهب می باشد.