کتاب ماتریالیسم تاریخی و اقتصاد کارل مارکس

کتاب «ماتریالیسم تاریخی و اقتصاد کارل مارکس» نوشته بندتو کروچه بررسی انتقادی نظریه‌های کارل مارکس است، به‌ویژه با تمرکز بر نظریۀ ماتریالیسم تاریخی او و پیامدهای آن نظریه برای اقتصاد. ماتریالیسم تاریخی نظریه‌ای است که توسط کارل مارکس و فردریش انگلس ارائه شده است که بر این باور است که شرایط مادی شیوه تولید یک جامعه اساسا سازماندهی و توسعه آن را تعیین می‌کند. براساس این نظریه، اقتصاد یک جامعه اساسا روبنای آن جامعه از جمله فرهنگ، نهادها و سیاست آن را تشکیل می‌دهد. به عبارت دیگر، اقتصاد مبنایی است که همه‌چیز را در یک جامعه تعیین می‌کند. کروچه در این کتاب به این نظریه پرداخته و بررسی می‌کند که چگونه مارکس معتقد بود که تغییرات در اقتصاد یک جامعه از طریق مبارزات طبقاتی منجر به تغییر در روبنای جامعه می‌شود و در نتیجه پیشرفت تاریخی را پیش می‌برد. کروچه همچنین از ماتریالیسم دیالکتیکی، که زیربنای فلسفی ماتریالیسم تاریخی است، بحث می‌کند. این مفهوم، تحت تأثیر دیالکتیک هگلی، نشان می‌دهد که تاریخ از طریق انحلال تضادهای موجود در وضعیت اقتصادی پیشرفت می‌کند. بخش قابل‌توجهی از این کتاب به نقد مارکس از اقتصاد سیاسی سرمایه‌داری اختصاص دارد. مارکس معتقد بود که سرمایه‌داری به‌عنوان یک سیستم اقتصادی، ذاتا استثمارگر است و منجر به بیگانگی کارگران از کارشان و در‌نهایت خودشان می‌شود. کروچه همچنین تئوری ارزش کار مارکس را تحلیل می‌کند که معتقد است ارزش یک کالا با زمان کار اجتماعی لازم برای تولید آن تعیین می‌شود. او همچنین مفهوم ارزش اضافی مارکس را توضیح می‌دهد که فاصلۀ زیاد بین ارزش تولید شده توسط کارگران و دستمزد کم پرداختی به آنها، دلیل اصلی سود و انباشت سرمایه برای سرمایه داران است. در‌حالی‌که نویسنده تأثیرات انقلابی ایده‌های مارکس را تصدیق می‌کند، او همچنین دیدگاه‌های انتقادی خود را نیز بیان کرده است. او ماهیت جبرگرایانه ماتریالیسم تاریخی را زیر سوال می‌برد و استدلال می‌کند که مارکس نقش عامل انسانی و عوامل فرهنگی در شکل‌ دادن به تاریخ را دست‌کم می‌گیرد. کروچه همچنین از نظریه‌های اقتصادی مارکس انتقاد می کند و پیشنهاد می‌کند که آنها بیش‌از‌حد ساده‌انگارانه هستند و پیچیدگی‌های اقتصادهای مدرن را توضیح نمی‌دهند.