این اثر به فرایند و تطورات فکری-سیاسی سه گفتمان روشنفکری دینی (سنتی اندیش، متجدد و مجدد) میپردازد. در گفتمان اول از تمرکز بر سنت شروع و در عرفان و معنویت فردی خاتمه مییابد. در گفتمان دوم، فرایند مبانی معرفتی گفتمان روشنفکری دینی متجدد از تمرکز بر معرفتهای دینی شروع و به تدریج با معرفتشناسی غرب ادغام و سرانجام محصول آن مبانی عرفی میگردد. در گفتمان سوم، فرایند مبانی معرفتی گفتمان روشنفکری دینی مجدد از تمرکز بر انسانشناسی توحیدی شروع و با معرفت دینی در حوزههای اجتماعی- سیاسی تداوم مییابد.