«سلجوقیان»، بخشی از مجموعه «ایده ایران»، به بررسی تاریخ، فرهنگ و میراث سلسله سلجوقیان میپردازد که در قرن یازدهم و دوازدهم به اوج قدرت رسیدند. این اثر، که تحت ویرایش ادموند هرتسیگ و سارا استوارت گردآوری شده، شامل مقالاتی از کارشناسان معتبر در حوزههای مطالعات خاورمیانه و ایران است و بر نقش کلیدی سلجوقیان در شکلدهی به چشمانداز سیاسی و فرهنگی جهان اسلام در قرون وسطی تأکید میکند. این کتاب در چارچوب تلاشهای گستردهتر برای درک تاریخ و هویت پیچیده ایران در دورههای تحول کلیدی قرار دارد.
سلجوقیان، که در ابتدا یک قبیله ترک کوچنشین بودند، امپراتوری قدرتمندی را تأسیس کردند که از آناتولی تا حومه هند گسترده شد. دوران حکمرانی آنها با تحکیم سیاسی، شکوفایی فرهنگی و قدرت نظامی برجستهای مشخص میشود. این جلد به جنبههای مختلف تاریخ سلجوقیان، از جمله فتوحات نظامی، نوآوریهای اداری و مشارکتهای فرهنگی، میپردازد و بر چگونگی حفظ توازن میان تأثیرات ایرانی، اسلامی و ترکی در حکمرانی یک امپراتوری متنوع تأکید میکند. سلسله سلجوقیان نقش مهمی در اتحاد سیاسی جهان اسلامی ایفا کرد. پیروزی آنها در نبرد مانزیکرت (1071) نقطه عطفی در تاریخ آناتولی بود که منجر به ترک شدن نهایی این منطقه شد. همچنین، سلجوقیان با ایجاد اقطاعات نظامی به ثبات و حکومت موثر بر قلمرو وسیع خود کمک کردند. عصر سلجوقی نه تنها به خاطر دستاوردهای سیاسی، بلکه به خاطر مشارکتهای فرهنگیاش نیز مشهور است. این سلسله از هنر، معماری و ادبیات ایرانی حمایت میکرد و به گسترش فرهنگ ایرانی در سراسر جهان اسلام کمک کرد. آنها «مدرسه» (مدارس دینی) را تأسیس کردند که به مراکز علوم اسلامی تبدیل شدند و نقش مهمی در تقویت ارتدکس سنی ایفا کردند، به ویژه از طریق نفوذ متفکرانی مانند غزالی. همچنین سلجوقیان نوآوریهای اداری مهمی ارائه کردند و سنتهای بوروکراتیک ایرانی را با میراث کوچنشینی خود ترکیب کردند. سیستم حکومتی آنها که بر ساختار سلسلهمراتبی از فرمانداران محلی و جمعآوران مالیات متکی بود، برای حفظ کنترل بر امپراتوری بسیار حیاتی بود. این ترکیب رویههای اداری فارسی، تداوم فرهنگ ایرانی و تأثیر آن بر جهان اسلام را تضمین کرد.
«سلجوقیان» یک کاوش روشنگر در یک دوره محوری در تاریخ ایران و اسلام است. ویراستاران از طریق این مجموعه مقالات، درک دقیقی از نقش سلجوقیان در شکلدهی به پویاییهای سیاسی، فرهنگی و مذهبی جهان قرون وسطی ارائه میدهند. خواندن این جلد برای هر کسی که به میراث سلسله سلجوقی و تأثیر ماندگار آن بر منطقه علاقهمند است، ضروری است.
کتاب سلجوقیان