کتاب «پنج داستان» اثر جلال آل احمد، مجموعه‌ای از پنج داستان کوتاه از این نویسنده‌ی برجسته‌ی ایرانی است که در سال ۱۳۴۵ منتشر شد. این کتاب، شامل برخی از بهترین داستان‌های کوتاه آل احمد است و به دلیل پرداختن به مسائل اجتماعی و سیاسی، از اهمیت دوچندانی برخوردار است.
عناوین پنج داستان این کتاب عبارتند از:
• «دیدار در مسکو»: روایتی از سفر آل احمد به شوروی و مشاهدات او از این کشور.
• «زن زیادی»: داستانی درباره مردی که از زن خود خسته شده است و به دنبال زنی دیگر می‌گردد.
• «سه تار»: به تصویر کشیدن زندگی یک نوازنده سه‌تار که در فقر و فلاکت زندگی می‌کند.
• «مدیر مدرسه»: داستانی درباره‌ی یک مدیر مدرسه که به دنبال قدرت و ثروت است.
• «نون و قلم»: روایتی از زندگی یک نویسنده که در فقر و سختی زندگی می‌کند.
جلال آل احمد در این کتاب، با ظرافتی خاص، مسائل اجتماعی و سیاسی ایران در آن زمان را به تصویر می‌کشد. او از فقر، بی‌عدالتی و عقب‌ماندگی انتقاد می‌کند و به دنبال راهی برای رهایی جامعه از این مشکلات است.
دیدار در مسکو به عنوان اولین داستان این مجموعه، خواننده را به سفری به شوروی در دوران جنگ سرد می‌برد. آل احمد در این داستان، مشاهدات خود از جامعه‌ی شوروی را به تصویر می‌کشد و به نقد نظام کمونیستی می‌پردازد. او در این داستان، به تناقضات موجود در جامعه‌ی شوروی و تضاد بین آرمان‌های کمونیسم و واقعیت موجود اشاره می‌کند.
زن زیادی دومین داستان این مجموعه، به روایت زندگی مردی به نام «علی» می‌پردازد که از زن خود «زهرا» خسته شده است و به دنبال زنی دیگر می‌گردد. آل احمد در این داستان، روابط زن و شوهر در جامعه‌ی سنتی ایران را واکاوی می‌کند و به نقد مردسالاری و زن‌ستیزی حاکم بر این جامعه می‌پردازد.
سه‌تار سومین داستان این مجموعه، به زندگی «استاد کریم» نوازنده‌ای مشهور اما فقیر می‌پردازد. آل احمد در این داستان، تصویری از فقر و فلاکت هنرمندان در جامعه‌ی ایران را ارائه می‌دهد. او در این داستان، به نقد نظام سرمایه‌داری و بی‌توجهی به هنرمندان در این نظام می‌پردازد.
مدیر مدرسه چهارمین داستان این مجموعه، به روایت زندگی «آقای مدیر» مدیری فاسد و قدرت‌طلب در یک دبیرستان می‌پردازد. آل احمد در این داستان، به نقد نظام آموزشی فاسد و بی‌معنای آن دوره می‌پردازد. او در این داستان، از تناقضات موجود در نظام آموزشی و فاصله‌ی بین آرمان‌ها و واقعیت موجود پرده برمی‌دارد.
نون و قلم آخرین داستان این مجموعه، شرح زندگی نویسنده‌ای فقیر و گمنام است. آل احمد در این داستان، وضعیت نویسندگان در جامعه‌ی ایران آن دوره را نقد می‌کند. او در این داستان، به مشکلاتی اشاره می‌کند که نویسندگان برای انتشار آثار خود با آن مواجه هستند.
کتاب پنج داستان اثری ارزشمند و ماندگار در ادبیات فارسی است که به دلیل پرداختن به مسائل اجتماعی و سیاسی مهم آن دوره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این کتاب، خواننده را به سفری در اعماق جامعه ایرانی آن دوره می‌برد و به او کمک می‌کند تا به درکی عمیق‌تر از مسائل و مشکلات آن زمان دست یابد.
علاوه بر این، این کتاب به دلیل نثر روان و شیوای آل احمد، از لحاظ ادبی نیز اثری درخور توجه است. آل احمد در این کتاب، با استفاده از طنز، کنایه و تشبیه، به نقد مسائل اجتماعی و سیاسی می‌پردازد و خواننده را با لحنی طنزآمیز و گاه تلخ به تأمل در این مسائل وا می‌دارد. خلاصه که این کتاب به‌عنوان یکی از منابع مهم برای شناخت جامعه‌ی ایران در دهه ۱۳۴۰ شناخته می‌شود.
«پنج داستان» رمانی خواندنی و جذاب است که به علاقه‌مندان به ادبیات فارسی معاصر و همچنین داستان‌های کوتاه اجتماعی و سیاسی پیشنهاد می‌شود. خالی از لطف نیست که بدانید «پنج داستان» به عنوان یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های تاریخ ادبیات فارسی شناخته می‌شود. این کتاب، جایگاه جلال آل احمد را به عنوان یکی از برجسته‌ترین نویسندگان ایرانی تثبیت کرد.
کتاب پنج داستان
جامه دران
جلال آل احمد
مجید (به سخن)
انتشارات ارتباط برتر
جامی(مصدق)
