کتاب راهنمای زبان های ایرانی (1)

"راهنمای زبان های ایرانی" اثری مرجع و جامع است که همه‌ی زبان‌های شناخته‌شده‌ی ایرانی را از نخستین گواهی‌هایشان تا دوره‌ی مدرن بررسی می‌کند. این کتاب که توسط ایران‌شناس برجسته‌ی آلمانی، رودیگر اشمیت، ویراستاری شده، مجموعه‌ای از مقالات متخصصان برجسته‌ی مطالعات هندوایرانی را گرد هم می‌آورد تا شرح‌هایی معتبر از واج‌شناسی، صرف‌شناسی، نحو، و توسعه‌ی تاریخی هر گروه زبانی ارائه دهد. این کتاب نخستین‌بار در ویسبادن، توسط انتشارات دکتر لودویگ ریختر ورلاگ، در سال ۱۹۸۹ منتشر شد و همچنان به‌عنوان منبع استاندارد در کتاب‌شناسی ایران‌شناسی شناخته می‌شود.
این کتاب در پنج بخش اصلی سازمان‌دهی شده است که هرکدام توسط همکاران متخصص به فصل‌هایی تقسیم شده‌اند
**بخش اول: آشنایی با زبان‌های ایرانی**
رودیگر اشمیت دامنه و اصطلاحات «ایرانی» را تعریف می‌کند و مرحله‌ی پیش از تاریخ اور-ایرانی را شرح می‌دهد. مانفرد مایرهوفر نیز به بازسازی زبان نیاایرانی و پیش‌تاریخ آن می‌پردازد.
**بخش دوم: دوران ایران باستان**
اشمیت مروری بر گویش‌های ایرانی باستان ارائه می‌دهد. ژان کلن نیز فصل اوستا را نوشته و مراحل متنی و ویژگی‌های زبانی آن را شرح می‌دهد.
**بخش سوم: دوره‌ی ایران میانه**
این بخش شامل گویش‌های فارسی میانه، اشکانی و زبان‌های کمترشناخته‌شده‌ای چون باختری و سغدی است و به خط، تحولات واج‌شناختی و سنت‌های ادبی این زبان‌ها می‌پردازد.
**بخش چهارم: زبان‌های ایرانی نو**
زبان‌های نوین فارسی، کردی، پشتو، اوستی و دیگر زبان‌های امروزی در این بخش بررسی می‌شوند، همراه با تحلیل تنوع گویشی و بافت اجتماعی‌زبان‌شناختی آن‌ها.
**بخش پنجم: نمایه‌ها و کتاب‌شناسی**
منابع گسترده‌ی کتاب‌شناختی، نمایه‌ی نام زبان‌ها و یک صفحه‌ی تاشوی نقشه‌های توزیع زبانی، این مجلد را کامل می‌کنند ([آرشیو اینترنتی][2]).
"راهنمای زبان های ایرانی" بر چند موضوع کلیدی تأکید دارد:
**تداوم و تغییر تاریخی:** ردگیری قواعد و تحولات دستوری از زبان‌های باستانی ایرانی تا گونه‌های نوین.
**روش‌شناسی میان‌رشته‌ای:** ترکیب داده‌های زبانی با یافته‌های باستان‌شناسی، فلسفی و ژنتیکی برای بازسازی تاریخ زبانی.
**تنوع گونه‌شناختی:** برجسته‌سازی ساختارهای متنوع در زبان‌های ایرانی، از ویژگی‌های محافظه‌کارانه در اوستایی تا نوآوری‌های گویش‌های معاصر.
**همکاری علمی:** مشارکت گروهی از ایران‌گرایان بین‌المللی که بازتاب‌دهنده‌ی گستره‌ی جهانی پژوهش در این حوزه است .
"راهنمای زبان های ایرانی" راهنمایی جامع و بی‌بدیل برای هر پژوهشگر زبان‌شناسی ایرانی است؛ اثری که در کنار پوشش وسیع، از عمق علمی قابل‌توجهی نیز برخوردار است. سازمان‌دهی دقیق، نگارش معتبر، و منابع کامل آن را به منبعی ضروری برای محققان، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، و کتابخانه‌های مطالعات هندواروپایی و خاور نزدیک تبدیل کرده است. این کتاب با ایجاد پیوند میان کتیبه‌های باستانی و گویش‌های زنده، روند تداومی تحول خانواده‌ی زبان‌های ایرانی را روشن می‌سازد و معیار تازه‌ای برای مطالعات آینده تعیین می‌کند.