کتاب آذربایجان و اران

عنایت‌الله رضا (۲۸ خرداد ۱۲۹۹ در رشت – ۲۰ تیر ۱۳۸۹) فلسفه‌دان، نویسنده و مترجم و محقق تاریخ و جغرافیای تاریخی ایرانی بود. او برادر فضل‌الله رضا بود. وی در سال ۱۳۸۹ در سن ۹۰ سالگی درگذشت. عنایت‌الله رضا در ۲۸ خرداد ۱۲۹۹ در رشت در خانواده‌ای روحانی که از دیرباز در گیلان صاحب نفوذ بودند متولد گردید. نام خانوادگی او منسوب به حاجی آقا رضاست که از مجتهدان گیلان بوده‌است. اجداد او، پدر و پدربزرگ همه از مراجع گیلان بودند. هنگام تولد او زمانی بود که روس‌ها قیام جنگل را تحت فشار قرار داده بودند و میرزا کوچک‌خان به کوهستان پناهنده شده بود. خانواده او که از میرزا حمایت می‌کرد ناچار شدند به دلیل ورود نیروهای بلشویک شوروی به گیلان، آنجا را ترک کنند. او کودکی چهل‌روزه بود که خانواده به تهران نقل مکان کردند. مدتی در تهران اقامت داشتند و بعد از پایان ماجرا به رشت برگشتند.
بعد دوباره موقعی که او ۵–۶ ساله بود، خانواده او مجدداً به تهران آمدند. او تحصیلات ابتدایی را گرچه از رشت شروع کرد ولی بلافاصله از کلاس دوم دبستان به تهران آمد و در مدرسه ادب در سرچشمه تحصیل کرد. از کلاس چهارم ابتدایی دوباره به رشت برگشت. دوره ابتدایی و دوره اول متوسطه را هم در رشت تمام کرد. بعد از سال ۱۳۱۵ بود که به تهران آمد و در مدرسه دارالفنون به تحصیل پرداخت. بعد به نظام، به دانشکده افسری، رفت و در آنجا افسر شد. از آنجا که در سال ۱۳۱۸ رشته هوایی در دانشکده افسری به‌طور مستقل وجود نداشت، دانشجویانی که افسر می‌شدند اعلام می‌کردند که می‌خواهند به رشته دریایی یا هوایی بروند. او به رشته هوایی رفت و از آن زمان در نیروی هوایی خدمت کرد و افسر خلبان نیروی هوایی بود و بعد دانشکده دیده‌بانی نیروی هوایی را تمام کرد.
تحصیلات ابتدایی و متوسطه عنایت الله رضا در شهرهای رشت و تهران سپری شد و او در سال ۱۳۱۶ خورشیدی دیپلم متوسطه خود را در رشته ادبیات از دبیرستان دارالفنون اخذ کرد و سپس در همان سال در دانشکده افسری ثبت نام کرد و در سال ۱۳۱۸ به جرگه افسران ارتش ایران پیوست. پس از پایان رساندن دانشکده افسری در نیروی هوایی ارتش پذیرفته شد و در آنجا دوره خلبانی هواپیماهای جنگی را گذراند.