با گذشت بیش از یک قرن از نهضت مشروطیت ایران، هنوز مباحث و گفتگوهای پردامنه‌ای بر سر این رویداد تاریخ‌ساز در جریان است. جامعۀ ایرانی که در دوران مشروطه، دو قطبی موافقان و مخالفان را تجربه کرده بود، همچنان در تداوم همان مسیر قرار دارد. حتی امروز که نظام سیاسی ایران از مشروطه عبور کرده و ساختار جمهوریت را تجربه می‌کند، همچنان نجواهای مشروعه‌خواهی و مخالفت با نظام قانون، چه در عرصۀ نظری و چه در حیطۀ عملی به‌گوش می‌رسد. کتاب «رسایل مشروطیت» مشتمل بر مهم‌ترین رساله‌های موافقان و مخالفان نظام مشروطه و معرف اندیشه و فهم کنش‌گران آن روزگار است.
گفتگوی شیخ فضل الله نوری با ناظم الاسلام کرمانی، که در دیباچه کتاب آمده، نمونه ای از مواجهه را نشان می دهد:
«آیا این مدارس جدیده خلاف شرع نیست؟ و آیا ورود به این مدارس مصادف با اضمحلال دین اسلام نیست؟ آیا درس زبان خارجه و تحصیل شیمی و فیزیک عقاید شاگردان را سخیف و ضعیف نمیکند؟ مدارس را افتتاح کردید، آنچه توانستید در جراید از ترویج مدارس نوشتید، حالا شروع به مشروطه و جمهوری کردید؟»
رساله های این کتاب، بازنمایی بدون رتوش افکار موافقان و مخالفان نظام مشروطه و نظام قانون است.
کتاب رسایل مشروطیت
نگارستان اندیشه
غلامحسین زرگری نژاد
