کتاب پان ترکیسم

ماهیت ایدئولوژی پان ترکی، با وجود برخی تفاوت ها، همان ویژگی چند مکتب دیگر پان را دارد. این ایدئولوژی با توجه به دامنه ی گسترده ی جاه طلبی ها و احساس نیرومند نسبت به سرنوشت خود، جنبه ی رمانتیک دارد و به پان ژرمنیسم، پان اسلاویسم، پان عربیسم، و صهیونیسم شبیه است و از نظر جهان بینی سیاه و سفید خود، تنها «خیلی خوب» و «قطعا شریر» را می بیند.
با توسعه و تحول ایدئولوژی پان ترکی، این ایدئولوژی بیش از پیش و به طور آشکار الحاق گرا شد. یعنی نخست به ضرورت محافظت از گروه های ترک تبار خارج اشاره کرد، و سپس برای کمک به رهایی و وحدت آن ها، با یکدیگر و آن گاه وحدت با ترکیه، دست به تلاش زد. پان ترکیست ها بارها و بارها دربارهٔ تشکیل یک «ترکیه ی بزرگ» از مدیترانه تا اقیانوس آرام سخن گفته اند.